نقش خدا در تاریخ از منظر قرآن کریم

موضوع نقش ‏آفرینان در تاریخ، از گذشته ذهن اندیشمندان را به خود مشغول کرده است. کدام اراده ‏ها در به‎وجودآوردن حوادث و وقایع ماثرند؟ آیا جهان بر اساس برنامه‌ای ازپیش‏ تعیین‌شده از سوی خدا، به جلو می‌رود و انسان در تحولات آن تاثیری ندارد یا جز انسان کسی در تاریخ نقش‏ آفرینی نمی ‏کند یا... طیفی از دیدگاه‏ ها از قبول مطلق تا انکار مطلق «نقش خدا در تاریخ» قابل ردیابی است. این نوشتار در پی آن است که نقش خداوند در تاریخ از منظر قرآن را حتی‏ الامکان در چارچوب حوادث و وقایع تاریخی بدر و اُحد تبیین نماید. قرآن برای خداوند در تاریخ نقش‌های مختلفی قایل است؛ ولی نقش او به‌گونه‏ ای انحصاری نیست. او تبارک و تعالی نقش‏ های مختلفی مانند اطلاعی، مستقل و در پس افعال و اراده بشری (منفعل) را عهده‌دار است. این پژوهش حسب مورد از روش های توصیفی تحلیلی و تفسیری استفاده می‌کند.