برهان تمانع به تقریر استاد مطهری و علامه طباطبایی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
حکاک محمد
|
|
منبع
|
قبسات - 1396 - دوره : 22 - شماره : 84 - صفحه:53 -72
|
|
چکیده
|
برهان تمانع از جمله برهانهای اقامهشده بر یگانگی خداست. این برهان در آیه 22 سوره انبیاء آمده است. متکلمان و فیلسوفان اصطلاح تمانع را از مفاد آیه برگرفته و وضع نموده‌اند. آنان این برهان را ناظر به توحید در خالقیت و وجوب وجود دانسته و با این کار علاوه بر تقریر یک برهان کلامی و فلسفی، درواقع، آیه را نیز تفسیر کرده‌اند. استاد مطهری از جمله این گروه است اما علامه طباطبایی برهان را ناظر به توحید ربوبی می‌داند؛ بدان دلیل که مسئله مورد اختلاف بین قرآن و بتپرستان همین موضوع بوده است نه توحید خالق که مورد قبول بتپرستان بوده است. او در المیزان و نهایه‌الحکمه برهان را به گونه‌ای تقریر می‌کند که منتج به توحید رب، یعنی مالک مدبر عالم گردد. البته در نهایه‌الحکمه اشاره‌ای به آیه ندارد؛ همچنانکه در المیزان نیز اشاره‌ای به بحثهای متکلمان و فیلسوفان ندارد؛ بهطوریکه حتی از استعمال اصطلاح تمانع نیز اجتناب می‌کند. در این مقاله بعد از تقریر استاد مطهری و استاد طباطبایی، به مقایسه و ارزیابی آنها از لحاظ فلسفی و تفسیری پرداخته‌ایم.
|
|
کلیدواژه
|
برهان تمانع، خالق، رب، مطهری، طباطبایی
|
|
آدرس
|
دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره), گروه فلسفه, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
smhakakgh@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|