خوانش ملاصدرا از برهان حدوث متکلمان

برهان حدوث متکلمان در اثبات وجود خدا مبتنی بر حدوث عالم (ماسوی الله) و درنتیجه وابستگی آن به مبدئی قدیم است. بدین‌گونه که مناط نیاز معلول به علت را حدوث آن قرار می‌دهند. اما حکما مناط نیاز به علت را امکان ماهوی و ملاصدرا آن را امکان فقری می‌دانند. در اندیشۀ صدرایی بر برهان حدوث، دو اشکال اساسی وارد است؛ اشکال اول، مبنایی است و بر دخالت دادن حدوث به عنوان مناط نیاز به علت وارد شده و اشکال دوم بر بنای استدلال اینکه حدوث عالم در سطح عوارض و اوصاف بیرونی آن است و متکلمین از سرایت آن به جوهر عالم ناتوان‌اند. ملاصدرا می‌کوشد به‌واسطۀ حرکت جوهری به‌نوعی حدوث را متوجه جوهر عالم بداند و برهان را تصحیح کند. این تکاپو گرچه قالب برهان حدوث را حفظ می‌کند؛ ولی محتوای آن را تغییر کلی می‌دهد و بیشتر به سمت برهان حرکت نزدیک می‌کند.

MollaSadra's Reading of the Theologian's 'Argument of Contingency'

The 'argument of contingency' for proving God's existence is based on the contingency of the universe (except God) and therefore it depends on an eternal origin. In other words the reason why an effect needs a cause is its contingency. But the theosophists believe the reason why an effect needs a cause is the possibility of its essence and MollaSadra believes it to be the poorness of its essence. There are two main problems about MollaSadra's view of the argument of contingency; the first problem is related to the base of the argument and to the fact that the reason why an effect requires a cause is its contingency and the second problem is related to the form of the argument, which is the fact that world's contingency is an external description and the theologian cannot extend it to the essence of the world. MollaSadra tries to extend the world's contingency to its essence through the theory of transsubstantial motion and thus corrects the argument. Although this attempt keeps the form of the argument of contingency, but completely changes its content and makes it close to the 'argument of movement'