بررسی تحلیلی مسئله جاودانگی و عدم جاودانگی عذاب مسلمان گناهکار در مذاهب اسلامی
|
|
|
|
|
نویسنده
|
حسین پور محمد مهدی ,ملک مکان حمید
|
منبع
|
قبسات - 1395 - دوره : 21 - شماره : 80 - صفحه:195 -214
|
|
|
چکیده
|
بیشتر متکلمان اسلامی بر خلود و جاودانگی کفار در آتش جهنم اجماع دارند؛ اما درباره مسلمان گناهکار اختلاف نظر بسیاری وجود دارد. برخی از متکلمان اسلامی به جاودانگی مسلمان گناهکار در آتش جهنم معتقد بوده و برخی این مطلب را نفی کردهاند. از این میان، فرقههای خوارج، معتزله و زیدیه، مسلمان گناهکار را در آتش جهنم جاودانه میدانند؛ اما اشاعره، ماتریدیه، سلفیه و امامیه قائلند که مسلمان گناهکار در آتش جهنم جاودانه نیست. اسماعیلیه نیز امر را دایر مدار ولایت کرده و مسلمان گناهکار ولایتمدار را غیرمخلد و گناهکار بدون ولایت را مخلد در آتش جهنم میداند. قائلین به جاودانگی به آیاتی استناد کردهاند که مفهوم آن این است که نافرمانان از خدا و رسولش، جاودان در آتش هستند. نیز به سه دلیل عقلیِ منع استحقاق و تفضل بر مرتکب کبیره، منع از اجتماع استحقاق ثواب و عقاب و قبح ذمّ محسن استناد جستهاند. در نقد این ادعا علاوه بر اینکه آیات و دلایل عقلی متعددی وجود دارد، باید گفت این آیات شامل فساق نمیشود، بلکه مختص کفار است. جاودانگی هم به معنای دوام و ابدیبودن نیست. نیز این آیات معارض با آیات خلود درباره وعد است، ضمن آنکه دلیل عقلی معتقدان به جاودانگی هم باطل است؛ چون ادعای آنان مستلزم احباط است و قول به احباط عمل باطل است؛ در عین حال معارض نص آیات قرآن و مستلزم ترجیح بلامرجح است. علاوه بر اینکه برداشتن عقاب از مسلمان گناهکار، نشانه رحمت و احسان خداوند است.
|
کلیدواژه
|
جاودانگی (خلود)، مسلمان گناهکار، جهنم، شفاعت، مذاهب کلامی
|
آدرس
|
دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی قم, ایران, دانشگاه تهران, دانشکده معارف و اندیشه اسلامی, ایران
|
پست الکترونیکی
|
h.malekmakan@ut.ac.ir
|
|
|
|
|