نقد و بررسی مدل‌ های علم دینی مبتنی بر الگوهای علم‌ شناختی پساپوزیتیویستی

در سال‌های اخیر مدل‌های مختلفی برای تولید دانش دینی از سوی استادان و صاحب‌نظران دانشگاه و حوزه ارائه شده است. بین این گروه، شمار درخور توجهی از نظریه‌پردازان، نقدها و دیدگاه‌های پساپوزیتیویستی درباره علم و فعالیت علمی را نقطه‌ عزیمت مناسبی برای حرکت به سمت  تولید علم دینی دیده‌اند.پساپوزیتیویسم بر پایه دیدگاه ما طیف متنوعی از نظریه‌ها را تشکیل می‌دهد که درباره مدعیاتی همچون عینیت، بین‌الاذهانیت و عقلانیت تردید کرده و به نوعی از نسبی‌گرایی گذر کرده‌اند که یکی از تاثیرگذارترین نمونه‌ها را می‌توان در نظریه پارادایم‌های کوهن مشاهده کرد.مدل‌های علم دینیِ یادشده در این مقاله که اساس کار خود را با پذیرفتن چنین دیدگاه‌هایی آغاز نموده‌اند، به جز نمونه علم مقدس نصر و دیدگاه زیباکلام، از یک سو به دلیل پذیرفتن چنین دیدگاه‌های نسبی‌گرایانه و از سوی دیگر تمایل به مدعیات پوزیتیویستی با مشکلی اساسی مواجه‎اند. این مشکل را می‌توان ناتوانی در سازگاری بین ادعاها و نتایج نظری دو پارادایمِ ناسازگار دانست.