بررسی و تحلیل نظریه عدمیت شرّ از منظر صدرالمتالهین

چکیدهخیر و شر از موضوعات بسیار مهم و پر دامنه در قلمرو فلسفه، کلام و فلسفه دین است. «عدمی بودن شرور» نظریه‌ای است که برخی از فیلسوفان غربی و اکثر فلاسفه مسلمان برای تثبیت اصل توحید و پرهیز از ثنویت، به آن معتقد شده‌اند. ملاصدرا و پیروان حکمت متعالیه نیز برای اثبات نظریه عدمیت شرور، ابتدا شر را به عدم ذات یا عدم کمال ذاتی تعریف کرده و سپس به سه دلیل که عبارت از: اصل بداهت، برهان عقلی، برهان مستفاد، از اثبات اصالت وجود و استقرا ناقص به عنوان موید، جهت اثبات عدمی بودن شرور، تمسک جسته‌اند. در این مقاله با بررسی و تحلیل تعریف و دلایل آن، بیان شده است که اصل بداهت عدمی بودن شرور، دارای تبیین موجهی نبوده و برهان عقلی نیز به نوعی مستلزم دور و مصادره به مطلوب است. در نهایت به نظر می‌رسد که بهتر است، فلاسفه مسلمان با توجه بیشتر به مبانی، درصدد رفع شبهات وارده و یا ارایه تبیین و براهین جدید تلاش نمایند.