درآمدی بر فلسفه هنر از دیدگاه فیلسوفان اسلامی

فلسفه هنر به تعیین مبادی و مبانی غیرهنری هنر یا به تعبیر دیگر به تبیین مبادی فلسفی هنر می پردازد. هر چند فلاسفه اسلامی بخش مستقلی را درآثار خود به فلسفه هنر اختصاص نداده اند اما به طور پراکنده در لابلای مباحث گوناگون به طرح مباحثی پرداخته اند که در قالب فلسفه هنر می گنجد. چنان چه در مورد معرفت شناسی و فلسفه علم هم و ضع به همین منوال است. یکی از مباحث محوری در فلسفه هنر بحث زیبایی است . فیلسوفان اسلامی تعاریف و دیدگاههای ویژه درباره زیبایی دارند به عقیده حکمای اسلامی زیبایی های موجود در این عالم جلوه های ناقص و مقیدی از زیبایی مطلق یعنی حق تعالی هستند. دومین بحث محوری در فلسفه هنر نقش خیال در پیدایش آثارهنری است . حکمای اسلامی به وجه مبسوط به بحث خیال و قوه خیال و عالم خیال و تاثیر آن در پیدایش آثار هنری مثل شعر پرداخته اند. از طرف دیگر در تلقی متعالی صدرالمتالهین از فلسفه هنر منشا هنر برخی اسما و صفات الاهی از قبیل خالقیت و احسن الخالقیت حق تعالی دانسته شده است به این بیان که همه انسان ها به نحو تشکیکی خلیفه خداوند و وارث صفات الاهی اند. هنرمندان هم با خلق آثاری در حد خود تجلی بخش این اسما و صفاتند. همچنین حکمای اسلامی متعالی از محاکات دارند که با تلقی افلاطون و ارسطو از محاکمات تفاوت عمیق دارد و بسیار ژرف تر از آن ها است.