مقایسه دو دیدگاه پدیدار‌شناسی و تاریخی‌نگری در بررسی هنر اسلامی

نیاز به روش‌شناسی در عرصه علوم اسلامی، از جمله هنر اسلامی، امری اجتناب‌ناپذیر است که داوری‌ درباره ماهیت هنر اسلامی و پرسش‌های نظری درمورد آن را ممکن می‌سازد. اندیشمندان در این عرصه روش‌های متفاوتی را مورد توجه قرار داده‌اند و هریک براساس روشی خاص به این مقوله نگریسته‌اند؛ به‌طوری‌که استفاده از روش‌های متعدد، نتایج متفاوتی را به همراه داشته است و بعضی از تعارض‌ها و اختلافات در داوری‌ درباره ماهیت و چیستی هنر اسلامی مبتنی بر این مسیله مهم بوده است. از جمله این روش‌ها در عرصه هنر اسلامی که توسط اندیشمندان مورد استفاده قرار گرفته است، دو روش پدیدارشناسی و تاریخی‌نگری است. پدیدارشناسی روش‌شناختی تحت تاثیر فلسفه هوسرل از جمله راهکارهای مهم در شناخت هنر اسلامی است که در دهه‌های اخیر مورد استفاده هنرشناسان و دین‌پژوهان مستشرق قرار گرفته است. این روش در کنار تاریخی‌نگری به ترتیب بهره‌مند از دو جریان فلسفی، پدیدارشناسی هوسرل و فلسفه تاریخ هگل هستند. هریک از این روش‌ها، به زوایا و جنبه‌های خاصی از ماهیت هنر اسلامی اشاره دارند و از نقاط ضعف و قوتی برخوردارند. در این مقاله علاوه بر بررسی امکان شناخت هنر اسلامی از این‌دو منظر، به کاربرد، اهمیت و برتری شیوه پدیدارشناسی بر تاریخی‌نگری پرداخته شده است.