علم گرایی به مثابه شالوده الحاد جدید (نقدها و چالش ها)

پس از شکست کلیسا و ورود جهان غرب به دوران جدید، علم گرایی در سطح بسیار گسترده مطرح شد. علم گرایی که نخست با تاکید بر تجربه آغاز شد،‌ به مرور به تنها راه قابل اعتماد برای دست‌یابی به معرفت، تغییر ماهیت داد و تلاش شد تا از این روش برای ارزیابی مسائل غیرتجربی هم بهره برده شود. در این نوشتار که به شیوه تحلیلی _ توصیفی نگارش شده است، کوشش شده تا ابتدا با مفهوم علم گرایی با تکیه بر آثار خود غربی ها آشنا شویم و سپس نشان داده شود که چگونه ملحدان جدید از این مفهوم به سود خود استفاده می کنند و بر پایه آن به نشر دیدگاه های ملحدانه خود می پردازند. در نهایت تلاش شده است تا علم گرایی به مثابه شالوده الحاد جدید، از زاویه‌های گوناگون (به ویژه فلسفی) نقد شود. وابستگی تجربه به قیاس، بدیهی‌نبودن مجربات، یقینی‌نبودن مفاد تجربه، وابستگی تجربه به اصل علیت (به مثابه امر غیرتجربی)، معناداربودن گزاره های متافیزیکی و کلی (به مثابه گزاره های غیرتجربی)، محدودیت‌داشتن علوم تجربی، مشکل آفرین‌بودن علوم تجربی در نبودِ علوم عقلی و مانند آن، تنها برخی از نقدها و چالش هایی است که علم گرایی، به مثابه شالوده الحاد جدید از نگاه این نوشتار با آنها روبرو است.

scientism as a basis for new atheism (critiques and challenges)

after the decline of the church and the entrance of the western world into the modern era, scientism emerged on a very broad scale. initially emphasizing experience, scientism gradually transformed into the only reliable means of acquiring knowledge, and efforts were made to apply this method to evaluate non-empirical issues as well. in this analytical-descriptive paper, an effort has been made to first familiarize the reader with the concept of scientism, relying on the works of western scholars, and then illustrate how new atheists utilize this concept to promote their atheistic views. finally, the paper aims to critique scientism as the foundation of new atheism from various angles (especially philosophical ones). the dependence of experience on analogy, the non-obviousness of experiences, the uncertainty of experiential content, the reliance of experience on the principle of causality (as a non-empirical matter), the meaningfulness of metaphysical and universal propositions (as non-empirical propositions), the limitations of empirical sciences, the problems posed by empirical sciences in the absence of rational sciences, and similar concerns are just some of the critiques and challenges that this paper presents against scientism as the foundation of new atheism.