تحلیلی بر نقش و کارکرد الهیات تکاملی در توسعه هندسه معرفتی دین و تاثیر آن بر فلسفه دین اسلامی

دانش عقلانی الهیات، هماهنگ‌کننده دین وحیانی ثابت و فرهنگ متغیری است که یک متاله در آن زیست می‌کند و امکان مشارکت مومنانه را در فرایند شناخت دین فراهم می‌کند. از این‌رو، یک دانش واسطه‌ای است. با صورت‌بندی دانش الهیات، توصیف مستند و روش‌مند از همه آنچه که دین برای آن نازل‌شده است، ممکن می‌شود، اما کارکرد توصیفی و حتی تبیینی منحصر در بُعد اعتقادی نیست، بلکه همه خطابات دین را در سه سطح ارزش‌های اخلاقی، اعتقادات ایمانی، احکام تکلیفی در مقیاس فردی و اجتماعی را در برمی‌گیرد. از آن‌جا که در این پژوهش، دین به تناسبات جریان ولایت و تولی در مقیاس فردی و جامعه معنا شده است، در نتیجه، الهیات مربوطه نیز مفسِّر این تناسبات از متن دین خواهد بود. بدون الهیات روش‌مند، حجیت‌مند و نظام‌مند الگوی مطمئنی برای فهم درست دین وجود ندارد. در نتیجه، با تکامل مقیاس حضور الهیات و منقّح شدن گستره حضور دین، می‌توان تاثیر آن را در فلسفه دین اسلامی هم دید. این پژوهش با تحلیل عقلانی، با رویکرد تحقیقات کتابخانه‌ای و گردآوری اطلاعات به‌دست‌آمده است.

an analysis of the role and function of evolutionary theology in the development of the epistemological geometry of religion and its influence on the islamic philosophy of religion

the rational knowledge of theology is the coordinator of the fixed ‘revealed religion’ and the ‘culture’ of variables in which a theologian lives and provides the possibility of faithful participation in the process of religious knowledge. therefore, it is an ‘intermediate knowledge’. by the formation of theological knowledge, a documented and methodical description of the entirety of what the religion was revealed for becomes possible, but the descriptive and even explanatory function is not limited to the belief dimension, but it includes all religious discourses at the three levels of ‘moral values’, ‘faith beliefs’, and ‘obligatory rules’ on an individual and social scale. since religion in this research is defined as “proportions of the flow of walayah and tawallá (friendship) on an individual and community scale”, consequently the relevant theology will also interpret these relations from the ‘text of religion’. without “methodical, authentic and systematic theology,” there is no reliable model for a “correct understanding of religion”. consequently, with the evolution of the scale of presence of theology, and the revision of the scope of the presence of the religion, we can witness its influence in the islamic philosophy of religion as well. this paper was obtained by rational analysis, with the approach of library research and information gathering.