بررسی نقادانه آفرینش انسان از منظر انسان شناسی پویشی با تاکید بر آرای علامه طباطبایی ره و استاد مصباح یزدی ره

آفرینش انسان و جهان، از بحث‌های چالش‌برانگیز در تاریخ اندیشه است. با آغاز دوران مدرنیسم، آفرینش انسان وجهه­ای طبیعت­گرایانه و الحادی به خود گرفت. در این بین، الهی‌دانان پویشی در تلاش برای برپاداشتن وفاق بین دیدگاه طبیعت­گرایانه و خداباورانه در مساله‌های گوناگون، ازجمله آفرینش انسان برآمدند. آن‌ها با ناچیز جلوه‌دادن قدرت الهی و ادعای قدرت استقلالی انسان، آفرینش بدون ماده پیشین را رد کردند و با طرح تاثیر ناچیز خداوند در آفرینش انسان، به خودآفرینی و آفرینش تدریجی و تکاملی انسان قایل شدند؛ اما توجه به مبانی عقلی و فلسفی اندیشمندانی چون علامه طباطبایی; و استاد مصباح یزدی; در رابطه ‌با مساله‌هایی همچون وجوب ذات الهی و فقر ذاتی انسان، دیدگاه آنان را با اشکالات کلانی روبه‌رو می‌کند. این پژوهش، با روش توصیفی‌ _ ‌تحلیلی و انتقادی، در نهایت به این نتیجه می‌رسد که مبانی چنین دیدگاهی، افزون بر نبود دلیل در برخی موارد، با قواعد عقلی اثبات‌کنندة قدرت مطلق الهی هم ناسازگاری دارد. همچنین میان وجود شر و قدرت مطلق الهی، هیچ تنافی‌ای وجود ندارد.

critical review of human creation from the perspective of dynamic anthropology, emphasizing the views of allāma tabātabāī and ayatollah misbah yazdi.

the creation of man and the world is one of the most challenging topics in the history of thought. with the beginning of modernism, human creation took on a naturalistic and atheistic aspect. in the meantime, dynamic theologians tried to create harmony between the naturalistic and theistic views on various issues, including the creation of man. by considering the limitation of divine power and claiming the independent power of man, they denied the creation without previous matter, and by proposing the limited influence of god in the creation of man, they believed in self-creation and the gradual and evolutionary creation of man. but paying attention to the intellectual and philosophical foundations of thinkers such as allāma tabātabāī and ayatollah misbah yazdi about issues such as the necessity of the divine essence and the inherent poverty of man, their view faces major problems. this paper, with a descriptive-analytical and critical method, finally concludes that the foundations of such a view, in addition to the lack of reason in some cases, are also in conflict with the rational rules that prove divine absolute power. also, there is no contradiction between the existence of evil and the absolute power of god.