مقایسه دیدگاه‌های ویتگنشتاین و علامه طباطبایی در مسئله معناداری گزاره‌های دینی

مسئله معناداری گزاره های دینی مورد توجه متفکران دینی و حتی دین داران است. برخی فیلسوفان دین بر بی معنایی گزاره های دینی تاکید دارند؛ در حالی که عده ای گزاره های دینی را معنادار می دانند. ویتگنشتاین متقدم گزاره های دینی را فاقد معنا قلمداد کرد؛ اما در فلسفه متاخر به معناداری گزاره های دینی به روش خاصی پرداخته است. بر این اساس گزاره های دینی فقط در حوزه خاص و توسط کاربران همان محدوده معنادار تلقی می شوند. از منظر طباطبایی گزاره‏های دینی دارای خصوصیاتی است که برای عموم مردم معنادار و معرفت بخش است؛ از این رو روش ویتگنشتاین در توصیف معناداری گزاره های دینی با نگرش طباطبایی متفاوت است. این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی به دو پرسش اصلی درباره موضوع پاسخ می دهد: از منظر ویتگنشتاین و طباطبایی گزاره های دینی با چه معیاری معنادار محسوب می شود؟ با مقایسه نظرات دو فیلسوف به چه نتایجی دست خواهیم یافت؟ از این رو پس از بررسی نظرات دو فیلسوف در باب معناداری گزاره های دینی، به مقایسه نظرات آنها پرداخته و نتایج آن بیان می شود. در پایان برخی نظرات ویتگنشتاین را در باب معناداری گزاره های دینی نقد می کنیم.

comparison of the views of wittgenstein and allameh tabatabai on the meaningful of religious propositions

comparison of the views of wittgenstein and allameh tabatabai on the meaningful of religious propositionsthe meaning of religious propositions is considered by religious thinkers and even devout. some philosophers of religion emphasize the meaninglessness of religious propositions; while some consider religious propositions meaningful. the early wittgenstein considered religious propositions meaningless; but in his later philosophy, he has dealt with the issue of the meaning of religious propositions in a special way. accordingly, religious propositions are considered meaningful only in a particular field and by users in the same field. from tabatabai’s point of view, religious propositions have characteristics that are meaningful and knowledgeable for the general public; hence, wittgenstein’s method in describing the meaning of religious propositions is different from tabatabai’s attitude. this article answers the two main questions on the subject in a descriptive-analytical method: from the point of view of wittgenstein and tabatabai, what is criterion the meaningful of religious propositions? what results will we achieve by comparing the thought of the two philosophers? therefore, after examining the views of two philosophers on the meaningful of religious propositions, their views are compared and the results are stated. finally, some of wittgenstein’s views on the meaningful of religious propositions are criticized.