استنباط مبانی علوم انسانی اسلامی در آثارعلامه جوادی آملی

با توجه به چارچوب نظری اندیشه اسلام از منظر استاد علامه جوادی آملی که بر چهار مولفه اصلی علل غایی، فاعلی، مادی و صوری مبتنی است، بررسی نسبت (باورها و ارزش‎های) فلسفه محض با فلسفه علوم انسانی اسلامی و نیز نسبت فلسفه مضاف اخیر با مجموعه علوم انسانی اسلامی، در تولید علوم انسانی اسلامی دارای اهمیت است. از منظر این اندیشمند، در منظومه یک اندیشه یا دین و یا عینیت، داشتن تبیین، تحریر و تحلیل بهتر از حقیقت هر موضوعی به شناسایی دقیق و تبیین علل چهارگانه آن موضوع عینی یا اعتباری بستگی دارد. مبدا فاعلی پیدایش گونه‎گون فلسفه‎های مضاف به علوم یا امور، نوع نگرش کلی (الهی یا الحادی) فیلسوفان علم، به انسان و جهان می‏باشد؛ هرچند ممکن است خود عالم به صورت صرفاَ ارتکازی از آن آگاه باشد. علت غایی و بایسته حکمت و نیز فلسفه‏های مضاف، سعادتمند و نورانی‎ساختن انسان و جامعه بشری در پرتو علم یا امر مضاف‏الیه است. علت صوری فلسفه‏های مضاف، نگرش فیلسوف علم به هستی، انسان، شناخت، ارزش و دیگرمولفه‎های موثر بر چارچوب، مبانی و منطق شناخت علم مضاف‎الیه است. علت و مبدا مادی در فلسفه مضاف، همان علم مضاف‎الیه است؛ این علم محمل و ظرف عینیت یابی نگرش‎های پیش‎گفته عالم (علت صوری یا نوع صورت‎بندی آن علم) است. همان صورت‎بندی یعنی اصول موضوعه و پیش‎فرض‎های پذیرفته‎شده توسط آن عالم برای آن علم است که سبب الهی یا الحادی‎شدن آن علم می‏شود. بنابراین در این مقاله مبانی خداشناختی، غایت‎شناختی، هستی‎شناختی، معرفت‎شناختی، انسان‎شناختی، جامعه‎شناختی، تاریخ‎شناختی و ارزش‎شناختی بررسی می‏شود و در فرجام آثار و نتایج این دستاوردها بر ارتقای حد‏اکثری غنای علوم انسانی اسلامی و کارآمدی آن، مورد توجه قرار می‏گیرد. روش این تحقیق، منطق ترکیبی و بایسته فهم دین است که در ضمن مقاله تبیین می‎شود.

Inference of the Foundations of Islamic Humanities in the Works of Allameh Javadi Amoli

According to the theoretical framework of Islamic thought from the perspective of Allameh Allameh Javadi Amoli which is based on the four main components of the final, efficient, material and formal causes, It is important to study the relationship (beliefs and values) of pure philosophy with the philosophy of Islamic humanities and also the relationship of additional philosophy with the collection of Islamic humanities in the production of Islamic humanities. From the perspective of this thinker, In the system of an idea or religion or objectivity, having a better explanation, writing and analysis of the truth of any subject depends on accurate identification and explanation of the four causes of that objective or credit subject. The efficient cause of the various emergence of additional philosophies to science or affairs is the general attitude (divine or atheistic) of philosophers of science towards man and the world. However, the scholar itself may be aware of it merely by its ertekaz. The final and necessary cause for wisdom, as well as additional philosophies is blessing and enlightening human beings and human society is in the light of science or the genitive case. The formal cause of added philosophies is the science philosopher’s attitude towards Being, man, cognition, value, and other components that affect the framework, foundations, and logic of cognition of genitive science. Material cause and origin in additional philosophy is the same as genitive science. This science is the girder and container of objectification the aforementioned attitudes of the world (the formal cause or the type of formulation of that science). It is the same formulation, that is, the Postulates and the accepted presuppositions by that the scholar for that science that cause to become divine or atheism of Science. Therefore, in this article, the theological, ultimatelogical, ontological, epistemological, anthropological, sociological, historical, and cognitive value foundations are examined. Finally, the effects and results of these achievements on the promotion of the majority of the richness of Islamic humanities and its efficiency are considered. The method of this research is a combinatorial and necessary logic and to understand religion, which is explained in the article