تحلیل و نقد تمایز گردآوری/ داوری در روش‌شناسی علم دینی

یکی از دیدگاه‌ها در باب علم دینی، کاربست تمایز میان مقام گردآوری و مقام داوری در این مسئله است. در این دیدگاه، مقام گردآوری فرایندی است که محقق از طریق آن به فرضیه‌های جدید می‌رسد و در مقام داوری، درستی آن فرضیه مورد ارزیابی و سنجش قرار می‏گیرد. این تمایز در جهت ارائه‌ راه‌حلی درخصوص استفاده از پیش‌زمینه‌ها‌ی نظری در فرایندهای علمی از سوی برخی فیلسوفان علم تجربی مطرح شد. تحت تاثیر آرای فیلسوفان موافق این تمایز در فلسفه‌ علم، این تمایز در روش‌شناسی دین‌پژوهی نیز اخذ گردید. بر مبنای چنین مرزبندی دوگانه‌، دخالت مولفه‌های دینی در مقام داوری منتفی بوده و دینی‏بودن علم مربوط به مقام گردآوری است. این نظریه، از آن جهت که از متقن‏بودن علم دفاع می‌کند، دیدگاه سودمندی است؛ اما از جهتی که مولفه‌های غیرمعرفتی را در مقام داوری و توجیه نقش‌آفرین نمی‌داند، دارای اشکالاتی است. به این دیدگاه، سه نقد عمده وارد است: 1. نقد وجود این تمایز در علم، به‌ویژه مطالعات دینی؛ 2. درهم‌تنیدگی مقام گردآوری و داوری در جریان تولید علم دینی؛ 3. دخالت مولفه‌های غیرمعرفتی در هر دو مقام گردآوری/ داوری علم دینی و نه صرفاً در مقام گردآوری. هدف این پژوهش، تبیین و ارزیابی قوت‏ها و ضعف‏ها کاربست این تمایز در علم دینی است.

Analysis and critique the distinction discovery/justification in methodology religious science

One of the views on religious science is to application the distinction between context of discovery and context of justification in this problem. Context of discovery is process which through the researcher arrives at the theory and context of justification is an attempt to justify that theory. The distinction was proposed by a solution to the use of theoretical background in scientific processes. Under the influence of the philosopher’s opinions in adherents of the distinction in the philosophy of science. The distinction was taken also in the methodology of religious studies. Based on the twofold demarcation the interposition of the religious elements canceled in context of justification and the religiousness of science is related to the context of discovery. This theory on one hand is useful in that it defends the certainty of science but the other hand that not playing nonepistemic elements in context of justification, has problems. There are three major criticisms on this view: 1. Critique of the existence of the distinction in science, especially religious studies 2. Association context of discovery and justification in the current production of religion science 3. Interposition of the nonepistemic elements in context of discovery/justification of religious science and not merely context of justification. The purpose of this study is explanation and evaluation the strengths powerful and weaknesses of application the distinction in religion science.