نوآوری‎ های علامه طباطبایی در تبیین رابطه خدا و جهان بر مبنای قرآن و برهان

اندیشه خدا و چگونگی رابطه او با عالم خلقت همیشه یکی از مسائل مطرح در نظام‎های فکری جهان بوده است. رابطه از نوع صانع و مصنوع، محرک و متحرک، حلول و اتحاد، فیضان و صدور و رابط و مستقل از جمله دیدگاه‎ های مطرح در این خصوص می‎باشد. علامه طباطبایی به عنوان یک حکیم نوصدرایی ضمن نقد نظر ملاصدرا مبنی بر «لمی»بودن برهان صدیقین اثبات می ‎کند که این برهان «انی» و نسبت به سایر براهین «اشبه به لمی» است. ایشان با تقریری جدید از این برهان آن را صرفاً یک تنبیه و نه برهان می‏داند. علامه طباطبایی همین دیدگاه را در مباحث توحیدی خود در المیزان نیز دنبال می‎کند. تفسیر جدیدی از واژه حق در آیات قرآن را می‎توان یکی از نوآوری‎های تفسیری علامه طباطبایی دانست. ایشان در توضیح این آیات، وجود فقری ملاصدرا را مطرح نموده، معتقدند تنها خداوند «حق مطلق» بوده و ما سوی الله ظهورات حق و به بیان قرآنی آیات الهی هستند و آیه از خود چیزی ندارد جز ارائه ذی الایه و سایه ‎هایی هستند که خورشید حق را ارائه می‎دهند و بدون لحاظ حق هیچ و پوچ‎اند. از این منظر خداوند از حیث معرفتی تصوراً و تصدیقاً «ابده بدیهیات» بوده، سایر پدیده‎ ها ذیل بداهت حق شناخته می‏شوند.

Allameh Tabatabai’s innovations in explaining the relationship between God and the world based on the Qur’an and proof

The Divine Knowledge and how he relates to the world of creation has always been one of the issues in the intellectual systems of world. The relationship between the type of maker and artifact, mover and moved, emission and emanation, and copula and independent are among the views in this regard. Allameh Tabatabai, as a neoSadra philosopher, while criticizing Mulla Sadra’s view that the argument of the truthful is &glimmering& proves that this argument is &posteriori& and compared to other arguments &similar to glimmering&. He considers, by a new interpretation of this argument, it merely an indication and not an argument. Allameh Tabatabai follows the same view in his monotheistic discussions in AlMizan. A new interpretation of the word truth in the verses of the Qur’an can be considered as one of Allameh Tabatabai’s interpretive innovations. In explaining these verses, he mentions the Mulla Sadra’s poverty existence, believes that only God is the &Absolute Truth& and that all other than God are the manifestations of the Truth and, according to the Qur’an, the Divine verses, and signs and, that the verse has nothing of its own and they are the shadows that presents the sun of truth and are absurd and nothing without the Truth. From this point of view, God is epistemologically and affirmatively &the most selfevident& of apprehension and affirmation, other phenomena are known following the selfevident of Truth.