تبیین فلسفی عرفانی مقام فوق تجرد نفس در آیات و روایات

در آیات و روایات تاکید بسیاری بر معرفت نفس شده است؛ تا آنجا که آن را نزدیک‌ترین راه برای رسیدن به معرفت رب معرفی کرده اند. نفس ناطقه انسانی علاوه بر تجرد خیالی و عقلی، دارای فوق تجرد عقلی است که ویژگی‌های بساطت و بی‌حدی را برای آن بر می‌شمارند؛ از این رو فوق تجرد عقلی بدین معناست که نفس در هیچ مرتبه‌ای از مراتب کمالی متوقف نمی‌شود و قابلیت ارتقا به بالاترین مرتبه نظام هستی بعد از مقام ربوبیت را داراست که در این حال آن را به حقیقت محمدیه و القاب دیگر نام می‌برند. این نوشتار حائز نوآوری‌هایی بدین قرار است: الف) ارائه تصویر بهتر از معرفت نفس در مقام فوق تجرد عقلی و مقام لایقفی آن در دو ساحت وجودی و ماهوی؛ ب) کشف معنای حقیقی برخی آیات قرآنی که مناسب این مقام‌اند؛ ج) درک معانی بلند حکمی کلام معصومان ‰ در مقام حقیقی نفس ناطقه انسانی. آیات و روایات در مقام فوق تجرد بسیار است؛ از این رو اگر قایل به مقام فوق تجرد عقلی نشویم، در فهم بسیاری از حقایق آیات و روایات ناتوان خواهیم بود و تفسیر دقیقی از آن نخواهیم داشت.

The Philosophical-Mystical Expression of the Super-Immateriality Station of the Soul on the Basis of Qur’an’s Verses and Narrations

There is a great stress on cognition of the soul in Qur’an’s verses and narrations such that it is introduced as the shortest way to achieve God’s cognition. Human’s rational soul has rational superimmateriality, in addition to rational and imaginary immateriality, which is considered indivisible and endless. Therefore superimmateriality means that soul is not stopped at any level of perfection and can be promoted to the highest level of the system of being after the station of divinity; at this stage it is called ‘haqiqate Mohammadieh’ and other titles. This writing has the following innovations: a) presenting a better picture of the cognition of the soul, in both existential and essential fields, at the station of rational superimmateriality and at the nonstopping or continuance (layaqefi) station; b) discovering the litteral meaning of some Qur’anic verses appropriate for this station; c) understanding the elevated and wise meaning of the infallible Imam’s words at the true station of human’s rational soul. There are many [Qur’anic] verses and narrations on the superimmaterial station; thus if rational superimmaterial station is not considered, we will not understand many realities hidden in the verses and narrations and will not figure out their exact interpretation.