شیخ فضل الله نوری، میرزای نائینی؛ تضاد یا سوء تفاهم

امروزه یکی از چالش های ذهنی بسیاری از پژوهشگران اندیشه سیاسی اسلام این است که آیا اندیشه سیاسی اسلام از توانایی لازم جهت ارائه یک الگوی صحیح و کارآمد برای اداره جامعه برخوردار است یا خیر؟ یکی از علت های معروف و فراگیر این چالش، اختلاف نوری و نائینی دو اندیشمند معاصر انقلاب عدالتخواهی مردم ایران که بعدها به انقلاب مشروطه خواهی تبدیل شد بوده است. تصویری که معمولا از این دو اندیشمند تا کنون ارائه شده است، گویای این است که این دو بزرگوار در مسائل اساسی سیاست و حکومت در اسلام اختلاف اساسی داشته اند. در این مقاله، بنا بر این است که تصویر متفاوتی از این دو عالم برجسته ارائه می شود یعنی اثبات گردد که شیخ و علامه در مسائل اساسی اندیشه سیاسی اسلام اختلاف نداشته اند. بلکه اختلافات آنها تنها در مصادیق بوده است.