مرگ و مرگ اندیشی

واژه مرگ ، مانند کلمه زندگی، هستی و پیدایش، مفهوم روشن و عامی دارد که بر کسی پوشیده نیست. اما درآن سوی این مفهوم همگانی و روشن، چیزی قرار دارد که شاید هرگز برای کسی درست و دقیق معلوم نگردد و شناخته نشود. علی (ع) در اسرار و رموز مرگ می فرمایند:ایها الناس، کل امری لاق ما یفر منه فی فراره؛ والاجل مساق النفس، و الهرب منه موافاته. کم اطردت الام ابحثها عن مکنون هذا الامر فابی الله الا اخفاءه. هیهات علم محزونهرکه از مرگ بگریزد، در همین فرارش با مرگ روبرو خواهد شد. چرا که اجل در کمین جان است و سرانجام گریزها، هم آغوشی با آن است وه که چه روزگارانی در پی گشودن راز مرگ بودم اما خواست خدا این بود که این اسرار همچنان فاش نشوند. هیهات . چه دانشی سر به مهراما در میان این پدیده های میرا و فانی، تنها انسان است که از این سرنوشت، یعنی مردن خبر دارد. همه جانداران می میرند. ستارگان و کهکشان ها فرو می پاشند، اما نمی دانند که می میرند و نمی فهمند که خواهند مرد . جز انسان که می داند و می فهمد که خواهد مرد. انسان هم از آغاز پیدایش مرگ آگاه ، نیست. بلکه به تدریج با مفهوم مرگ آشنا می شود.موجوداتی که مرگ ندارند و نیز موجوداتی که از مرگ خود آگاه نیستند، از مرگ دلهره نداشته نگران هم نیستند. اما انسان با آگاه شدن از مرگ، مخصوصا با آگاه شدن از مرگ خود، دچار اضطراب و نگرانی شده، چندین پرسش اساسی درباره مرگ ، بر ذهن و اندیشه او سنگینی می کنند. مرگ یعنی چه؟ چرا باید مرد؟ چگونه می میریم؟ بعد از مرگ چه می شود؟ چه کسی یا کسانی از راز مرگ آگاهند؟ می توان مرگ را چاره جویی کرد؟ آیا روحی داریم که با مرگ نابود نشود؟ سرگذشت این روح اگر باشد پیش از پیوستن به جسم چه بوده است؟ سرنوشت این روح ، پس از مرگ، چه خواهد بود؟ و ده ها پرسش دیگر.و بشر از همان آغاز برای به دست آوردن پاسخ این پرسش ها، تلاش کرده است. اگر چه پیامبران، فلاسفه و اندیشمندان، اولیاو عرفا و حتی افسانه بافان و اسطوره پردازان، هریک به نوعی به این پرسش ها پاسخ داده اند؛ اما مرگ برای انسان همچنان یک معما و راز ناگشوده است. اینک در این مقاله بر آنیم تا این راز را با مولای متقیان، امیر مومنان علی بن ابیطالب در میان نهاده، در حد فهم و توان خویش، از اشارات آن بزرگ مرد مرگ اندیش، برای حل این معما بهره گیریم.