مقایسه مبانی فلسفی و روش‌ شناختی خواجه نصیرطوسی وصدرالمتالهین شیرازی در اثبات واجب تعالی

در مقایسه مبانی و مسائل روشی هر دو اندیشمند، خواجه طوسی با تاثیرپذیری از مسائل فلسفی مشاء و ورود این مطالب در حیطه کلامی صبغه دیگری به مسائل الهیات داده است. وی در اثبات واجب تعالی فقط به امتناع دور و تسلسل اکتفا نکرده است؛ برهانی اقامه نموده که با طرح دو مقدمه تصوری و تصدیقی بدون امتناع دور و تسلسل به اثبات واجب می‎رسد. ملاصدرا نیز در پرتو قواعد و اصول تاسیسی حکمت متعالیه از ابتکارات روشی خاصی بهره برده است. ایشان با مقدمات فلسفی طرحی جدید از برهان امکان و وجوب ارائه کرده و در موضعی دیگر با طرح اصالت وجود به وحدانیت وجوب وجود و از این رهگذر به اثبات واجب پرداخته است؛ ازاین‎رو نوشتار حاضر با روش توصیفیتحلیلی ضمن اشاره به چگونگی استدلال و روش‎های مختلف خواجه و صدرا درباره اثبات حق تعالی، به تبیین میزان و نحوه تاثیرپذیری فلسفی هر یک از دو حکیم پرداخته است. درنهایت دستاوردها و مواضع وفاق و خلاف این دو اندیشمند در مبانی و روش مورد اشارت قرار گرفته است.

The comparison of the Philosophical and methodological principles of Khaje Nasir alTusi and Sadr alMutallahin Shirazi in proving the being Necessity

In comparison to the principles and methodological problems of both thinkers it should be said that AlTusi is influenced by philosophical problems of Peripatetic and the entry of this material in the field of theology, as a result, he has transformed the problems of theology. In proving the exalted Necessity, he did not merely refuse to impossibility of vicious circle and endless chain, rather he demonstrated that proving the Necessity by proposing two conceptual and propositional premise without impossibility of vicious circle and infinite regress. Mulla Sadra, in the light of the founded rules and principles. of the transcendent wisdom, has also taken particular method initiatives. He has, with philosophical premises, presented a new outline of proof from contingency and necessity. and elsewhere he has dealt with the unicity of the necessity of existence and in this passage he has proved  being by principality of existence. Hence, this paper uses a descriptiveanalytical method, while referring to the manner of arguments and different methods of the AlTusi and Sadra for proving the exalted Right, describes the extent and the modes of philosophical influence of each of the two philosophers. Finally, the similar and different achievements and positions of the two thinkers in the fundamentals and method are discussed.