نزاع عارف و فیلسوف بر سر ماهیت خداوند

از مهم‌ترین نزاع‌های میان عارف و فیلسوف اختلافی است که بر سر ماهیت «واجب‌الوجود بالذات» است. عارف و فیلسوف هر دو ماهیت واجب را همان وجود او قرار می‌دهند و واجب را مانند ممکنات دارای دو جنبه وجود و ماهیت متفاوت نمی‌دانند؛ بلکه می‌گویند ماهیت واجب عیناً همان وجود اوست؛ اما عارف و فیلسوف بر سر این وجودی که عین ماهیت واجب است، به اختلاف گراییده‏اند. عرفا می‌گویند وجودی که همان ماهیت واجب بالذات است، «وجود» لابشرطی است که از هر گونه تقیدی رهاست و فیلسوفان بر این باورند وجودی که همان ماهیت واجب بالذات است، وجود خاصی است که به‌ دلیل خصوصیت واجب‌الوجودی از سایر حقایق وجودی متمایز است. به‌ نظر می‌رسد دراین‏باره دیدگاه فلاسفه مخدوش و دیدگاه عرفا معقول و مقبول است و براهینی بر اثبات آن آورده شده یا می‌توان اقامه کرد.

The Debate between a Mystic and a Philosopher on the Essence of God

One of the most important debates between a mystic and a philosopher is on the essence of necessary being on itself; they both believe the essence of the necessary being is its existence and believe a necessary being, unlike possible beings, does not have two aspects of existence and essence; rather they say the essence of a necessary being is exactly the same as its existence. But mystics and philosophers disagree on the existence which is identical with the essence of necessary. Mystics say the existence which is identical with the essence of the necessary on itself is a labeshart (non_conditioned) existence which has no determination and philosophers believe the existence which is identical with the essence of the necessary on itself is a special being which is, because of the characteristics of a necessary being, distinctive from other realities. The idea of philosophers seems to be false and the view of mystics is logical and acceptable and it has – or may have some proofs.