بررسی جنبه معرفت‌شناختی خلاقیت نفس از دیدگاه صدرالمتالهین

بحث خلاقیت نفس انسان در رشته‌ها و حوزه‌های مختلفی چون روان‌شناسی و تعلیم و تربیت به‌ویژه از جنبه شیوه‌های پرورشی آن در انسان مورد توجه واقع شده است. در فلسفه و عرفان اسلامی نیز این بحث در دو حوزه معرفت‎شناسی، کرامت و اعجاز مطرح می‎شود. ملاصدرا با توجه به اصول نفس‎شناسی و معرفت‎شناسی ویژه خود هم جنبه معرفت‌شناختی و هم خلاقیت را در حوزۀ اعیان خارجی بحث کرده است. وی در حوزه معرفت‌شناسیِ خلاقیت بر این باور است که هرچند خلاقیت نفس از جنبه‌های خداگونگی انسان است، اما خداوند ابداع و خلق از نیستی می‌کند؛ حال آنکه نفس انسان در همه مراحل ادراک حسی، خیالی و عقلی از مواد، وسایط و ابزار استفاده می‌کند و خلاقیت و ابداع نفس به معنا و کاربردی که برای خداوند لحاظ می‌شود، درباره انسان صادق نیست. این پژوهش بر آن است که این جنبه معرفت‌شناختی خلاقیت را در ادراکات حسی، خیالی و عقلی با استناد به عبارات خود ملاصدرا در مهم‌ترین آثارش بررسی و تحلیل کند و در پایان برخی فایده‌های مهم آن را نظیر اثبات مقدمات معاد جسمانی و تحقق سعادت و کمال حقیقی انسان با وصول به مرتبه عقل، به‏اجمال بیان کند.