اثر محافظتی دانه چیا (salvia hispanica l.) در آسیب‌های اکسیداتیو ناشی از بنزوپیرن در موش سوری

زمینه و هدف: بنزوپیرن یک ماده سرطان‌زای محیطی شناخته شده است که باعث القای استرس اکسیداتیو، التهاب و سایر عوارض متابولیک می‌شود. در مطالعه حاضر، اثرات محافظتی دانه چیا در برابر آسیب اکسیداتیو ناشی از بنزوپیرن در موش‌ بررسی گردید.روش‌ها: در این مطالعه تجربی، 55 موش سوری نر به 11 گروه 5 تایی تقسیم شدند. گروه اول تا سوم به عنوان کنترل منفی (غذای عادی)، روغن زیتون (حلال بنزوپیرن) و کنترل مثبت (بنزوپیرن) استفاده شد. بنزوپیرن (75 میلی گرم بر کیلوگرم) از طریق گاواژ با روغن زیتون خورانده شد. گروه چهارم، مربوط به مصرف ویتامین e (250 میلی گرم بر کیلوگرم از طریق گاواژ) به تنهایی و گروه پنجم مربوط به مصرف ویتامین e همراه با بنزوپیرن بود. سه گروه دیگر به ترتیب روزانه دانه چیا در دوزهای 10، 20 و 30 درصد وزنی/وزنی به صورت خوراکی دریافت کردند. به سه گروه‌ مداخله، دانه چیا در دوزهای بالا به همراه بنزوپیرن داده شد. همه تیمارها 4 هفته انجام شد. بعد از 1 ماه، خونگیری از قلب انجام و پارامترهای استرس اکسیداتیو شامل tac، sod، gpx و mda در سرم به روش کالریمتری سنجش گردید.یافته‌ها: تجویز بنزوپیرن در موشها باعث القای سمیت اکسیداتیو و کاهش معنی دار tac، sod و gpx و افزایش معنی دار mda (ناشی از پراکسیداسیون لیپیدی) گردید (05/0p<). این تغییرات به طور معنی داری در گروه‌های تحت درمان با دوزهای بالای دانه چیا بهبود یافت (05/0p<). درحالی که تیمار با ویتامین e قادر به اصلاح استرس اکسیداتیو ناشی از بنزوپیرن نبود.  نتیجه‌گیری: طبق یافته‌های مطالعه حاضر، دانه چیا با افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی، نقش حفاظتی مهمی در برابر سمیت اکسیداتیو ناشی از بنزوپیرن دارد که در مسمومیت با بنزوپیرن می‌تواند بهتر از ویتامین e عمل کند.

protective effects of chia seeds (salvia hispanica l.) against oxidative damage caused by benzopyrene in mice

background and aim: benzopyrene is a well-known environmental carcinogen that induces oxidative stress, inflammation, and other metabolic complications. this study aimed to investigate the protective effects of chia seeds against oxidative damage caused by benzopyrene in mice.methods: in this experimental study, 55 male mice were divided into 11 groups of 5 each. the first three groups served as negative control (normal food), olive oil (benzopyrene solvent), and positive control (benzopyrene), respectively. benzopyrene (75 mg/kg) was administered by gavage with olive oil. the fourth group received vitamin e (250 mg/kg via gavage) alone, while the fifth group received vitamin e along with benzopyrene. the remaining three groups were given chia seeds orally at doses of 10%, 20%, and 30% w/w, respectively. the three intervention groups received high doses of chia seeds along with benzopyrene. all treatments were carried out for 4 weeks. after 1 month, blood was collected from the heart, and oxidative stress parameters, including tac (total antioxidant capacity), sod (superoxide dismutase), gpx (glutathione peroxidase), and mda (malondialdehyde), were measured in serum using a colorimetric method.results: administration of benzopyrene in rats induced oxidative toxicity and significantly decreased tac, sod, and gpx while significantly increasing mda (caused by lipid peroxidation) (p < 0.05). these changes were significantly improved in groups treated with high doses of chia seeds (p<0.05). however, treatment with vitamin e was unable to correct the oxidative stress caused by benzopyrene.conclusion: the present findings suggest that chia seeds play a significant protective role against oxidative toxicity caused by benzopyrene by increasing antioxidant capacity, which can be more effective than vitamin e in benzopyrene poisoning.