روانسنجی پرسشنامه در تدوین الگوی علّیتی تصادفات جاده‌ای

سابقه و هدف: تصادف، یکی از فراگیرترین مشکلات در زمینه سلامت در جهان است. مطالعه حاضر با هدف تدوین الگوی علّیتی در ایجاد تصادفات جاده‌ای در استان گیلان انجام شد.مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر، مطالعه مقطعی و توصیفی - تحلیلی است که در دو مرحله صورت گرفت. در مرحله اوّل با جستجو در منابع و خبرگان اقدام به تدوین پرسشنامه گردید. سپس مولفه‌های مهم و ابعاد موردنظر در الگوی مفهومی اوّلیه شناسایی شد و پرسشنامه اوّلیه تدوین گردید و برای تایید به نظر خبرگان رسید. سپس پرسشنامه نهایی محقق گشت و در مقیاس لیکرت استخراج شد. روایی محتوایی آن توسط خبرگان و پایایی آن نیز محاسبه شد و جهت تکمیل پرسشگری، با 670 نفر از رانندگان به‌صورت حضوری و تلفنی مصاحبه به‌عمل آمد. داده‌ها وارد نرم‌افزار spss و pls شدند و با استفاده از روش آماری تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی، الگوی نهایی استخراج شد.نتایج: مدل با شش عامل انسانی، موانع دید، علت تامه، علت فضایی، نوع برخورد و نقص موثر راه ارائه شد که می‌توانند 64/406 درصد واریانس متغیر علت تصادفات جاده‌ای را در برگیرند. الگوی پیشنهادی بیشترین تاثیر را از مولفه انسانی (774/0) و کمترین تاثیر را از نقص راه (0/03-) می‌گیرد.نتیجه‌گیری: براساس نتایج حاصل از مطالعه؛ عوامل انسانی، خودرو و راه در وقوع تصادفات جاده‌ای نقش بسزایی دارند و با شناخت این عوامل، مدیران قادر می‌شوند تا اقدامات لازم را جهت کنترل و کاهش تصادفات انجام دهند.

psychometric questionnaire of developing the etiology pattern of road accident

background: the road accidentsis one of the most comprehensive health problems in the world this reasearch is doe with ths purpose developing the etiology patterns of road accident in gilan province.materials and methods: this reasearch was a descriptive sectional and cross- analytical study that was done in two stages. at the first stage, a questionnaire was developed by searching sources and experts. then, the important components and desired  dimensions were identified in the initial models, then the initial questionnaire was developed and submitted to the expert for approval. the finak questionnre responses and  used likert scales. validity and reliability of research contents were measured by experts, and 670 drivers were interviewed person or by calling to the phone numbers for integration of  questionnaire. the data was entered into spss and pls software and used statistical methods of exploratory and confirmatory factor analysis, the final pattern was extracted.result: the model as presented with six human factors-visual view barriers – the cause of traffic – the cause space- type of accident and the defect of the road, which can inclue 64.406 of the variable variances of the cause of road accidents.human factors have the greatest influence 0.774 and road defects have the least influence 0.03 in the proposed pattern. conclusion: based on the result of researches about human factors –vehicle and roads have important and significnt role in causes of road accidents and by knowing these factors, managers can be enable to do necessary actions for controling and reduction of road accidents.