اثربخشی مداخلات توان‌بخشی شناختی (مبتنی‌بر رایانه و کلاسیک) بر عملکرد شناختی کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص در ایران: یک مطالعه فراتحلیل

سابقه و هدف: مداخلات توان‌بخشی شناختی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مداخلات موثر در بهبود عملکرد شناختی کودکان دارای اختلالات یادگیری خاص شناخته می‌شود. هدف از این پژوهش فراتحلیل، بررسی اثربخشی توان‌بخشی شناختی مبتنی‌بر رایانه و کلاسیک بر بهبود عملکرد شناختی این کودکان در ایران بوده است.مواد و روش‌ها: این مطالعه به‌صورت فراتحلیل بر جامعه آماری کلیه پژوهش‌های انجام‌شده در حوزه مداخلات شناختی مبتنی‌بر رایانه و کلاسیک بر اختلال یادگیری خاص طی سال‌های 1399-1389 در ایران با استفاده از مقالات مرتبط با هدف پژوهش از پایگاه‌های اطلاعاتی مجلات علمی پژوهشی در حوزه روانشناسی و علوم‌تربیتی نظیر پایگاه داخلی پرتال جامع علوم انسانی (ensani.ir)، پایگاه مجلات تخصصی نور (noormags.ir)، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (sid.ir)، گوگل اسکلار (scholar.google.com)، بانک اطلاعات نشریات کشور: مگ ایران (magiran.com)، بانک مقالات پزشکی ایران (idml.research.ac.ir) انجام پذیرفته است که 40 پژوهش که از لحاظ روش‌شناسی موردقبول بوده‌اند، انتخاب ‌شدند و فراتحلیل بر آن‌ها انجام گرفت.نتایج: این پژوهش فراتحلیل به‌طور مجموع دارای 1061 نمونه و 40 اندازه اثر بود که نتایج نشان داد میزان اندازه اثر توان‌بخشی شناختی مبتنی‌بر رایانه و کلاسیک بر بهبود عملکرد شناختی کودکان مبتلا به اختلال ویژه یادگیری درمجموع برابر (0/95=d) می‌باشد (مبتنی‌بر رایانه معادل (0/01 =d) و کلاسیک معادل (0/90 =d) که این اندازه اثرها طبق جدول کوهن دارای اثر بالایی است.نتیجه‌گیری: نتایج کلی نشان‌دهنده این موضوع است که انجام توان‌بخشی‌های شناختی مبتنی‌بر رایانه و کلاسیک بر بهبود عملکرد شناختی کودکان مبتلا به اختلال یادگیری خاص در ایران اثربخشی بالایی داشته است.

The effectiveness of cognitive rehabilitation (computer-based and classic) interventions on cognitive functions of children with specific learning disorder in Iran: A meta-analytic study

Background: This metaanalysis aimed to see how effective traditional and computerbased cognitive rehabilitation programs are at improving cognitive skills in children with special learning problems.Materials and Methods: This research is a metaanalysis of selected studies published in Iran between 2010 and 2020 in the field of cognitive rehabilitation interventions for special learning disorders using computers and classics training. The papers were researched and chosen from databases of scientific research publications in the fields of psychology and related sciences, with the research goal in mind. some educational databases were examined and searched, including the comprehensive portal of humanities (ensani.ir), the Noor specialized magazines database (noormags.ir), the scientific information database (sid.ir), the google scholar international scientific search (scholar.google.com), the Iranian magazine rsquo;s database (magiran.com), and the MOH journals database (idml.research.ac.ir), from which 40 research papers were chosen to be entered into the database.Results: There were a total of 1061 samples and 40 effect sizes in the studies that were reviewed. The effect size of both cognitive rehabilitation program approaches on improving cognitive function in children with specific learning disorders was equal to d=0.95 with d=1.01 for the effectiveness of computerbased training and about d=0.90 for the effectiveness of classic training, according to the metaanalysis. According to Cohen #39;s table, the calculated sizes of effects suggested high effects.Conclusion: This findings indicate that both computerbased and traditional cognitive rehabilitation programs have a considerable impact on the cognitive function of children with specific learning disorders.