مطالعه اثرات حمایتی عصاره آبی-الکلی خارخاسک و ویتامین C بر تغییرات ناشی از سیکلوفسفامید در تخمدان رت

مقدمه: داروی سیکلوفسفامید از دسته عوامل آلکیله کننده است که در درمان بسیاری بیماری ها استفاده می شود. این دارو تاثیرات تخریبی قابل توجهی بر روی تخمدان ها دارد. خارخاسک دارای ساپونین های استروییدی می باشد و لذا از زمان های قدیم این گیاه به عنوان تحریک کننده جنسی استفاده می گردید. هدف از این تحقیق بررسی اثرات گیاه خارخاسک در رت های ماده بالغی بود که تحت درمان با سیکلوفسفامید قرار گرفته بودند. روش‌ ها: 48 سر موش صحرایی ماده نژاد ویستار به شش گروه تقسیم شدند. گروه اول فقط سرم فیزیولوژی گروه های 2، 3 و 5 سیکلوفسفامید (mg/kg 30، دو بار در هفته، هفت هفته)، گروه 3 علاوه بر سیکلوفسفامید، عصاره هیدروالکلی خارخاسک (mg/kg 10 دو بار در هفته، ده هفته)، گروه 4 فقط عصاره گیاهی، گروه 5 علاوه بر سیکلوفسفامید، ویتامین c و( mg/kg80 دوبار در هفته، هفت هفته) گروه 6 فقط ویتامین c دریافت نمودند. پس از پایان آزمایش در هر گروه خونگیری و پس از کالبدگشایی، از تخمدان نمونه جهت بررسی پاتولوژی گرفته شد. مقدار استروژن سرم اندازه گیری شد.یافته ها: بررسی های هیستوپاتولوژی بیانگر کاهش معنی دار تعداد فولیکول ها در گروه سیکلوفسفامید بود. مقدار استروژن سرم نیز در این گروه در مقایسه با سایر گروه ها کاهش معنی دار نشان داد. تعداد فولیکول ها در گروه 3 و 5 به میزان قابل توجهی افزایش یافت. مقدار استروژن نیز در این دو گروه افزایش را نشان داد.نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده عصاره تریبولوس ترستریس نیز همانند ویتامین c اثرات تخریبی سیکلوفسفامید بر تخمدان را تا حدود زیادی برطرف نموده است.