نقش رادیکال های آزاد اکسیژن و نیتروژن در بروز آترواسکلروز ناشی از دیابت و تاثیر فعالیت ورزشی بر آن

رادیکال‌ آزاد به مولکول و یا قطعات مولکولی گفته می‌شود که در خارجی‌ترین لایه خود دارای الکترون جفت نشده بوده و با دیگر اتم‌ها و مولکول‌های مجاور خود واکنش داده تا به حالت پایدار درآید. رادیکال‌های آزاد به دو صورت رادیکال‌های فعال اکسیژن و نیتروژن در بدن وجود دارند. بدن در برابر رادیکال های آزاد دارای سیستم دفاع آنتی اکسیدانی است که این سیستم تا حدود زیادی از تجمع رادیکال‌های آزاد جلوگیری بعمل می‌آورد. بین تولید رادیکال‌های آزاد و سیستم آنتی‌اکسیدانی بدن تعادل برقرار است و در صورت افزایش تولید رادیکال های آزاد و یا تضعیف سیستم آنتی اکسیدانی استرس نیتروزاتیو و یا اکسیداتیو ایجاد می‌شود. دیابت قندی از جمله بیماری‌هایی است که در آن استرس اکسیداتیو و نیتروزاتیو در اکثر بافت های بدن بویژه شریان‌ها آسیب ایجاد نموده و از طریق ایجاد التهاب، افزایش مولکولهای چسبنده سلولی و خروج سلول های التهابی موجود در گردش خون، و افزایش بیان برخی فاکتورهای نسخه برداری و رسوب چربی در دیواره عروق سبب ایجاد پلاک‌های آترواسکلروزی می شود. از عواملی که روی تولید رادیکال آزاد و سیستم دفاع آنتی اکسیدانی تاثیر دارند می‌توان به ورزش اشاره کرد. گرچه ورزش شدید و حاد با تشدید تولید رادیکال های آزاد سبب ایجاد استرس اکسیداتیو در بدن می‌شود ولی ورزش منظم با شدت متوسط با تقویت سیستم آنتی اکسیدانی و ترمیمی سبب مقاومت در برابر استرس اکسیداتیو و نتیروزاتیو شده و به نظر می‌رسد ورزش منظم همراه با تغییر در شیوه زندگی در کاهش عوارض دیابت و بویژه مهار آترواسکلروز موثر باشد.