تغییرات زمانی و مکانی شاخص جریان پایه در رودخانه‌های استان اردبیل

جریان رودخانه‌ای یکی از مهم‌ترین منابع آبی است که برای مصارف مختلف حائز اهمیت بوده و روند تغییرات آن در مدیریت منابع آب ضروری است. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی جریان سطحی و جریان پایۀ رودخانه‌های حوضۀ استان اردبیل در 22 ایستگاه هیدرومتری است. بدین منظور از آمار دبی روزانه و بارندگی با دورۀ آماری مشترک از سال 1368 تا 1390 استفاده شد. پس از محاسبۀ رواناب کل، دبی پایه به روش حداقل محلی و مقادیر شاخص جریان پایه (bfi)، محاسبه و تغییرات آن‌ها درون‌یابی شد. سپس دوره‌های آماری موجود به دوره‌های پنج‌ساله، تقسیم و تغییرات مقادیر جریان پایه و bfi و نیز ارتباط آن با مقادیر رواناب کل و بارندگی تحلیل شد. براساس نتایج، تغییرات کاهشی دبی در تعداد بیشتری از ایستگاه‌ها مشاهده شد. مقایسۀ مقادیر بارش با تغییرات دبی پایه، حاکی از تاثیر اندک بارش بر روند کاهشی دبی ایستگاه‌ها است. دامنۀ تغییرات شاخص bfi، از 05/0 تا 88/0 متغیر است. علاوه ‌بر این الگوی تغییرات مکانی رواناب کل، دبی پایه و شاخص bfi مشابه بوده و بیشترین مقادیر در هر متغیر به محدودۀ غرب و جنوب غرب استان مربوط است. براساس مقایسۀ دبی پایـه، رواناب کل و شاخص جریان پایه، بیشترین دبی پایه با مقدار 30 متر مکعب بر ثانیه به ایستگاه دوست بیگلو و بیشترین مقدار شاخص دبی پایه به ایستگاه گیلانده مربوط است. در مجموع در دوره‌های موردمطالعه مقدار جریان پایه و bfi کاهش یافته و شدت کاهش جریان پایه در سه ماه فصل پاییز بیشتر بوده است.