هنگ‌لرزه‌ها، آغاز بررسی پیشینه در ایران

پژوهش روی هنگ‌لرزه‌ها در دنیا از حدود نیم سده پیش آغاز شده است. گام های آغازین این پژوهش ها بر پیوند بین هنگ‌لرزه‌ها و گستره های آتشفشانی تاکید دارد. برخی جایگاه های فرعی گوناگون دیگر نیز برای این گونه زمین‌لرزه‌ها پیشنهاد شده است. رشته هنگ‌لرزه‌ها به واسطه بزرگای به‌نسبت کمی که در آنها مشاهده می شود، کمتر در ایران مورد توجه قرار گرفته اند، اگرچه برخی از آنها سبب آسیب و ویرانی نیز شده اند. این پژوهش با بررسی 24 رویداد از این‌‌گونه زمین‌لرزه‌ها که در طی دوره تاریخی و دستگاهی در ایران روی داده اند، تلاش دارد تا ویژگی های عمومی و جایگاه آنها را مورد شناسایی آغازین قرار دهد. نتیجه این پژوهش آشکار می‌سازد که هنگ‌لرزه‌های ایران بیش از همه در زاگرس و سپس جنوب البرز مرکزی و آذربایجان روی می دهند و هیچ‌گونه پیوند آشکاری بین آنها با جنبش های آتشفشانی وجود ندارد. این زمین‌لرزه‌ها همگی در پوسته روی داده اند. در برخی گستره ها مانند زاگرس، شاید بتوان این‌گونه زمین‌لرزه‌‌ها را به ناپیوستگی های مکانیکی درون پوسته نسبت داد. بررسی آماری هنگ‌لرزه‌های ایران آشکار می‌سازد که بزرگای تجمعی زمین‌لرزه های روی داده در هر دسته رویداد، از بزرگای بزرگ‌ترین رویداد آن دسته بیش از 5/0 واحد بزرگا بیشتر نیست. آمار ویژگی های بزرگا، تعداد رویداد، پهنه رویداد و بازه زمانی رویداد این زمین‌لرزه‌ها زمینه‌‌ای را فراهم می سازد تا لرزه‌شناسان این دسته از جنبش های لرزه‌زمین‌ساختی را با دقت بیشتر مورد کنکاش قرار دهند و آنها را از لرزه های اصلی و یا پیش‌لرزه‌‌ها بازشناسند.