تحلیل عوامل موثر بر زیست پذیری بافت های فرسوده شهری (مطالعه موردی: بافت فرسوده بخش مرکزی شهر زنجان)

زیست پذیری ازجمله مفاهیم و رویکردهای است که در پی کاهش مشکلات زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی شهرها و جوامع بر مبنای نیازها و ظرفیت های آن است. این مفهوم عام تنوعی از معانی در زمینه های کالبدی، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی از لحاظ ذهنی و عینی را در بردارد؛ بنابراین تامین استانداردهای زیستپذیری در بافت فرسوده شهر از اهمیت و ضرورت قابل توجهی برخوردار است. ضعف در برنامه ریزی ها و مدیریت شهری و نارسایی استراتژی های زیست پذیری شهر بالاخص زیست محیطی بافت فرسوده شهرها چالش های متعددی را در نظام فضایی شهری به وجود آورده است. از این رو هدف این تحقیق؛ شناسایی شاخصه های موثر بر زیست پذیری بافتهای فرسوده شهری و ارزیابی این شرایط در وضع موجود بافت می باشد. بستر تحقیق بافت فرسوده شهر زنجان بوده و در این راستا تعداد 381 نفر از شهروندان ساکن بافت به روش نمونه گیری احتمالی به (روش تصادفی ساده) انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان می دهد که وضعیت زیست پذیری شهر زنجان با میانگین 2.77 و آماره t 14.687 در حد مطلوب نیست. این درحالی است که طبق نتایج آزمون تحلیل واریانس(anova) با رد فرضیه صفر(h0≠ p<0.05)، شرایط زیست پذیری در بافت شمالی، جنوبی و بازار یکسان نیست. در این زمینه، نتایج آزمون شفه نشان می دهد که شرایط زیست پذیری در بافت شمالی، نسبت به بافت جنوبی و بافت بازار بهتر است. همچنین شاخص مدیریتی در هر سه بافت ضعیف است. علاوه بر این، نتایج تحلیل عاملی نشان داد که مهمترین عامل در تبیین زیست پذیری بافتهای فرسوده شهر زنجان، عامل زیست محیطی(5.537) با سهم واریانس 43.38 می باشد و این عامل بیشترین ارتباط و همبستگی را با شاخص مدیریتی(0.717) و کالبدی(0.674) دارد؛ در نتیجه برای رسیدن به یک زندگی مطلوب در بافت فرسوده شهر زنجان باید مسائل فضای زیست محیطی؛ مدیریتی و کالبدی را در برنامه ریزی ها و سیاستگذاری های شهری مورد تاکید بیش تر قرار گیرد.