پیش بینی اثرات اجرای سناریوهای مدیریت پوشش گیاهی و فعالیت مدیریتی بر ساختار اکولوژیک سیمای سرزمین در آبخیز چهل چای استان گلستان

فهم و درک اجزا، ساختار و فرایندهای طبیعی جاری در آبخیز در پیشبینی نتایج مخرب و یا مفید فعالیتهای انجام شده توسط مردم در آبخیز اهمیت فراوانی دارد. برای کمیکردن وضعیت سیمایسرزمین و تعیین اثرات اکولوژیک دخالت انسان در محیط میتوان از شاخصهای سیمایسرزمین استفاده نمود. این مقاله به عنوان بخشی از یک تحقیق گستردهتر میباشد که به منظور نیل به اهداف مدیریت یکپارچه آبخیز چهلچای مینودشت صورت گرفته است. هدف این مطالعه تعیین اثرات زیستفیزیکی، اقتصادی و اجتماعی سناریوهای مدیریت در آبخیز مذکور است. در این مقاله با استفاده از شاخصهای ساختار سیمای سرزمین به پیشبینی اثرات اکولوژیک اجرای 32 سناریوهای مدیریتی پرداخته میشود تا در کنار سایر اثرات اجرای سناریوهای مدیریتی امکان موازنه نتایج مختلف و انتخاب سناریوهای برتر با رویکرد مدیریت جامع آبخیز فراهم گردد. رودخانه چهلچای یکی از شاخههای رودخانه گرگانرود است که در جنوب شرقی شهرستان مینودشت در استان گلستان قرار گرفته است. پنج فعالیت مدیریتی شامل تراسبندی، احداث باغ، اگروفارستری، جنگلکاری و احیاء جوامع گیاهی حاشیه رودخانه در نظر گرفته شد. قواعد مربوط به اجرای هر یک از فعالیتهای مدیریتی بر اساس مشاهدات میدانی و با توجه به توصیههای منابع علمی و نظر کارشناسی تعیین شد. شاخصهای اکولوژیکی مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از: میانگین وزنی اندازه لکهپوششگیاهی، نمایه وزنی مساحت پوششگیاهی، مساحت کل هسته، اتصال جنگل و نسبت جوامع گیاهی حاشیه رودخانه. اثرات اکولوژیک هر یک از فعالیتهای مدیریتی بر اساس مقادیر شاخصها پیشبینی گردید تا بهترین گزینه مدیریتی با بالاترین امتیاز انتخاب شود. نتایج نشان میدهد که با در نظر گرفتن شاخص میانگین وزنی اندازه لکهپوششگیاهی سناریوی 26 (احداث باغ، اگروفارستری و احیاء جوامع گیاهی حاشیه رودخانه) و سناریوی 11 (احداث باغ و اگروفارستری) به عنوان سناریوی برتر انتخاب شدند. بر اساس شاخص وزنی مساحت پوششگیاهی و شاخص نسبت جوامع گیاهی حاشیه رودخانه، سناریوی 32 (شامل تلفیقی از اقدامات تراس بندی، احداث باغ، آگروفارستری، جنگلکاری و احیاء جوامع گیاهی حاشیه رودخانه) سناریوی برتر است. در حالی که سناریوی 1 به عنوان سناریوی برتر از نظر شاخص مساحت کل هسته و شاخص اتصال جنگل تعیین شد. رویکرد مورد استفاده در این مطالعه امکان پیشبینی نتایج اکولوژیک اقدامات مدیریتی را فراهم میسازد. در تکمیل این تحقیق پیشبینی سایر نتایج اقدامات مدیریتی از ابعاد فیزیکی، اقتصادی و اجتماعی امکان نیل به اهداف ارزیابی و مدیریت یکپارچه آبخیز را فراهم مینماید