تحلیل و پیش بینی آماری دوره های توفانی کوتاه مدت سبزوار با استفاده از زنجیره مارکف

رخداد حدود 90 درصد از بلایای طبیعی جهان، در ارتباط با عوامل اقلیمی است و در میان آن ها، توفان بعد از سیل حدود 30 درصد از سهم این بلایا را به خود اختصاص می دهد. بنابراین با توجه به اهمیت این پدیده ی اقلیمی، در این مقاله سعی شده است که با استفاده از روش زنجیره مارکف دو حالته، به تحلیل و پیش‌بینی روزهای توفانی شهرستان سبزوار پرداخته شود. برای این منظور ابتدا آمار روزانه باد ایستگاه سبزوار طی دوره آماری (1390-1350) تهیه گردید و سپس روزهای سال به دو گروه توفانی (کد 1) و آرام (کد 0) تقسیم‌بندی شد. نتایج حاصل از پردازش داده ها نشان داد که حداکثر فراوانی روزهای توفانی در سال 1385 به 79 روز می رسد که طی دوره آماری مورد مطالعه، ماه فروردین با 113 روز توفانی، بیش‌ترین فراوانی و بالعکس، ماه آبان با 19 روز توفانی، کم‌ترین فراوانی را داشته‌اند. به عبارتی در سبزوار، بهار توفانی ترین و پاییز آرام‌ترین فصل سال محسوب می شود. ارزیابی فصلی ماتریس احتمالات مارکف نیز نشان داد که وقوع p11 یا دو روز توفانی پشت سرهم برای تمام فصول سال بیش تر از 20 درصد نیست. به طوری که کمینه آن به میزان 10 درصد در فصل پاییز و بیشینه آن به میزان 19 درصد در فصل بهار رخ داده است. درحالی‌که احتمال وقوع p00 یا دو روز غیرتوفانی پشت سرهم برای تمام فصول سال کم تر از 90 درصد نیست. در ادامه مشخص شد کوتاه ترین سیکل هوایی با طول مدت تقریبی 16 روز، متعلق به فصل بهار و بزرگ ترین آن نیز با طول مدت تقریبی 45 روز، مربوط به فصل پاییز است. همچنین در طی دوره مورد مطالعه تداوم توالی‌های توفانی یک روزه و دو روزه بیش ترین فراوانی را داشته است