تعیین فصول طبیعی جنوب دریای خزر به روش آماری چند متغیره (مطالعه موردی استان گیلان)

در این تحقیق به منظور تعیین فصول طبیعی نواحی جنوب غربی دریای خزر، داده های متوسط دمای حداکثر، حداقل و میانگین ماهانه 13 ایستگاه محدوده مورد نظر برای یک دوره 20ساله (1365 تا 1385) مورد بررسی قرار گرفتند. جهت تحلیل داده ها از تحلیل هارمونیک و خوشه ای استفاده گردید. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد که در جنوب دریای خزر اساسا سال را می توان به سه فصل اصلی گرم، انتقالی و سرد تقسیم کرد. در اکثر ایستگاه ها، هر کدام از فصول گرم، سرد و مجموع انتقالی سرد و گرم از چهار ماه تشکیل‌ شده، ولی فصول طبیعی در جنوب دریای خزر با تاریخ آغاز فصول تقویمی مطابقت نمی کند. تعداد ماه های مربوط به فصل گرم در هر ایستگاه، چهار یا پنج ماه بوده و شامل ماه های خرداد، تیر، مرداد، شهریور و مهر می باشند و ماه های مربوط به فصل انتقالی در برخی ایستگاه ها بین 2 تا 5 ماه بوده و فروردین، اردیبهشت، مهر، آبان و اسفند را در بر می گیرند. نهایتاً تعداد ماه های مربوط به فصل سرد در ایستگاه ها از سه تا پنج ماه متغیر بوده و آبان، آذر، دی، بهمن، اسفند و فروردین را شامل می-شوند. علی رغم این که زنجان سردترین و گیلوان گرم ترین ایستگاه های محدوده تحقیق می باشند اما سه فصله بودن در این دو ایستگاه مصداق عینی دارد باید گفت که تغییر فصول از گرم به سرد در ایستگاه های مرطوب تر ساحلی تدریجی و در مدت طولانی تری رخ می دهد ولی همین مسیله در ارتباط با ایستگاه های دور از ساحل و مرتفع تر در بازه زمانی کوتاه‌تری رخ می دهد.