تحلیل همدید بارش تگرگ فراگیر در غرب ایران

بارش تگرگ شدید و فراگیر نقش موثر و عمده ای در خسارت به محصولات کشاورزی در مناطق مختلف کره زمین دارد. لذا جهت مقابله با خسارت ها و تاثیرات ناشی از آن شناخت شرایط همدیدی این پدیده مخرب لازم است. جهت بررسی شرایط همدیدی و دینامیکی پدیده ی تگرگ در غرب کشور از داده های روزانه بارش تگرگ 30 ایستگاه همدیدی استان های کرمانشاه، همدان، لرستان و کردستان در یک دوره آماری 10 ساله (2010-2000) استفاده شد. سپس دو نمونه از بارش های تگرگ فراگیرکه شدت بیش تری از بقیه داشتند شناسایی و انتخاب گردید. سپس با استفاده از داده های سایت ncep/ncar نقشه های همدیدی فشار تراز دریا، ژیوپتانسیل، شاخص امگا، بادمداری و نصف-النهاری، نم ویژه و وزش باد، در ترازهای دریا،850 و 700 هکتوپاسکال با استفاده از نرم افزارگردس در روز اوج بارش برای دو نمونه انتخابی، ترسیم شد. در نهایت شرایط همدیدی و الگوهای ریزش تگرگ در هر دو نمونه در روز اوج بارش با استفاده از نقشه ها و داده های ذکر شده، مشخص گردید. نتایج پژوهش نشان داد که از لحاظ دوره شبانه روزی، ساعت 9 تا 15 و در بین ماه های سال آوریل و می حداکثر فراوانی را داشتند. و ایستگاه های همدید مریوان، بانه و بیجار بیش ترین فراوانی بارش تگرگ را داشته اند. بررسی الگوهای جوی نشان داد که بارش تگرگ فراگیر در منطقه، نتیجه گسترش سامانه ی کم فشار واقع بر روی دریای سرخ وسودان است. به طوری که که در روز بارش تگرگ غرب ایران جلو ناوه قرار داشته و سامانه واچرخند بر روی دریای عرب سبب انتقال هوای گرم ومرطوب، با راستای جنوبی- شمالی به درون منطقه شده و ضمن تقویت سامانه کم فشار سودانی شرایط مناسبی برای ایجاد ناپایداری و ریزش تگرگ فراهم کرده و بررسی نقشه های امگا، نشان از همگرایی تراز 1000 هکتوپاسکال و واگرایی قوی در ترازهای 850 و700 هکتوپاسکال می داد، به صورتی که جریانات بالاسوی قوی هوای گرم و مرطوب را صعود داده و زمینه ایجاد ناپایداری های شدید را فراهم کرده است.