ژیومورفولوژی دشت جلفا- هادیشهر

چکیدهچاله تکتونیکی جلفا-هادیشهر یکی از دشت های شمالی ایران در امتداد رودخانه ارس است که در حد فاصل کرانه جنوبی رودخانه ارس و بخشی از رشته کوه قره داغ واقع شده است. هدف این پژوهش، شناخت وجوه مختلف ژیومورفولوژی و سیستم یا سیستم های مورفودینامیک این دشت و در بعد کاربردی آن، حفظ امکانات زیستی آن در ارتباط با سیستم های فوق است. برای نیل به اهداف پژوهش و تحلیل روابط فرایند-فرم، از روش ارگودیک و تحلیل تحول اشکال فعلی در نقاط مختلف و با سنین متفاوت استفاده شده است. بازسازی سیر تکاملی منطقه با استفاده از روش تحلیل ساختار رخساره ای از طریق مطالعات میدانی مکرر و پی جویی سطوح چینه بندی نهشته ها صورت گرفته است. در این پژوهش، نقش تکتونیک در ایجاد دشت و وضعیت ساختمان آن، وجود حرکات انبساطی، چشم انداز فعلی دشت، ساختار مخروط افکنه های کواترنری منطقه و حفظ فضای رسوبگذاری در دوره کواترنری مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس نتایج این پژوهش، عوامل تکتونیکی و لیتولوژیکی مهم ترین شاخص های تاثیرگذار بر ویژگی-های مورفومتری واحدهای ژیومورفولوژیکی می باشند. این دشت ویژگی های یک پدیمنت را دارد، مخروط افکنه دره دیز مهم ترین واحد ژیومورفولوژیکی آن است، مهم ترین چالش ژیومورفولوژیکی آن از بین رفتن پوشش کم ضخامت نهشته های کواترنری سطح پدیمنت است و نوع واکنش ژیومورفیک به اثرگذاری انسان بر روی فرایندهای سطح زمین دشت جلفا-هادیشهر، نشانگر حاکمیت نوعی تغییر ژیومورفیکی است.