شناسایی و بررسی توزیع مکانی و زمانی چرخندهای برون حاره

در پژوهش حاضر، شناسایی، فراوانی و چگونگی رفتار چرخندهای برون حاره در فصول مختلف سال، برای نمونه در سال 1996-1995 م. مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این کار از داده‌های ارتفاع ژیوپتانسیل با تفکیک زمانی 6 ساعته و تفکیک مکانی 5/2*5/2 درجه قوسی در ترازهای (500، 600، 700، 850، 925، 1000) که از پایگاه داده‌ی جوی (ncep/ncer) برداشتی، استفاده شده است. مطالعات گذشته نشان دهنده‌ی آن است که سهم زیادی از بارش ایران ناشی از چرخندهای برون حاره می‌باشد و از آنجا که ایران کشوری است که توزیع زمانی و مکانی بارش آن ناهماهنگ است پرداختن به این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. شناسایی چرخندها، با در نظر گرفتن دو شرط بوده است که عبارتند از: 1- نقاطی که ارتفاع ژیوپتانسیل آنها نسبت به 8 همسایه پیرامونش کمینه باشد، 2- میانگین منطقه‌ای بزرگی شیو ارتفاع ژیوپتانسیل بر روی 9 نقطه موجود در پنجره حداقل 100 متر بر 1000 کیلومتر باشد. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که در کلیه ترازها چرخندها در فصول زمستان و پاییز با تفاوت بسیار کم بیشترین فراوانی را دارند، با این تفاوت که توزیع فراوانی در فصل زمستان نسبت به دیگر فصول یکنواخت‌تر و تمایل پهنه‌های چرخندی به طرف عرض‌های پایین‌تر است. از بارزترین ویژگی‌های فصول سرد حضور پهنه‌های چرخندی در منطقه‌ی مدیترانه است. فصل بهار از نظر فراوانی چرخندی در رتبه سوم قرار دارد. چرخندهای تابستان از نظر فراوانی با اختلاف زیاد کم‌ترین مقدار را دارند. اصلی‌ترین رخداد چرخندی فصل تابستان و بهار چرخند گنگ می‌باشد که در نقشه‌های تراز 1000 و 925 هکتوپاسکال دیده می‌شود که بارش‌های تابستانی و بادهای 120 روزه سیستان در جنوب شرق ایران با شکل گیری این سامانه در ارتباط می‌باشند