بررسی و تحلیل نقش کارکردهای اجتماعی پارک‌های شهری بر اساس موقعیت مکانی و شرایط کلی منطقه؛ نمونه مطالعاتی مناطق یک و شش شهرداری مشهد

امروزه در ادبیات علمی برنامهریزی شهری، پارک‌های شهری دارای کارکردهای گوناگون اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی میباشند. از این بین، کارکردهای اجتماعی به دلیل ارتباط مستقیم آن با شهروندان اهمیت ویژهای دارد. در یک طبقهبندی، کارکردهای اجتماعی پارک‌های شهری به دو دسته کارکردهای مطلوب نظیر (نقش پارک در گذران اوقات فراغت، افزایش شکلگیری نهادهای مشارکتی، تعامل و همکاری، ارتقای بهداشت روانی و جسمی و...) و کارکردهای نامطلوب نظیر (نقش پارک در افزایش بزهکاران، توزیع مواد مخدر و افزایش تعداد معتادان، روابط نامناسب و...) قابل تقسیم است. در این میان موقعیت مکانی، شرایط پارک و جمعیت استفاده کننده از آن تاثیر مهمی در نوع کارکرد اجتماعی پارک‌های شهری خواهد داشت. این مطالعه به شکل علمی به بررسی این موضوع در شهر مشهد میپردازد. برای این منظور از بین مناطق 12 گانه شهر، منطقه 1 (به عنوان توسعه‌یافته‌ترین منطقه) و منطقه 6 (به عنوان یکی از توسعه نیافتهترین مناطق) انتخاب و ضمن تکمیل 360 پرسشنامه از ساکنین مجاور پارک‌ها، وضعیت کارکردهای اجتماعی با استفاده از 9 شاخص، جمعآوری و در ادامه با بهرهگیری از مدل تحلیل عاملی اقدام به ترکیب متغیرها و سهم هر یک در تبیین کارکردهای اجتماعی پارک‌های شهری به تفکیک منطقه شد. نتایج این تحلیل نشان داد که 9 شاخص مورد بررسی، قابل تقلیل به سه عامل با مقادیر ویژه بالاتر از 1 میباشد که در مناطق 1 و 6 به ترتیب 64. 599 و 62. 966 درصد از کارکردهای اجتماعی پارک‌های شهری را تبیین میکند. نتیجه تکمیلی این مطالعه نشان داد که در منطقه 1 کارکردهای اجتماعی مطلوب و در منطقه 6 کارکردهای اجتماعی نامطلوب مهم‌ترین نقش را در تبیین کارکردهای اجتماعی پارک‌های شهری ایفا میکند.