مدلسازی و پیشبینی تغییرات کاربری اراضی با تلفیق شاخصهای پوشش گیاهی و سناریوهای مبتنی بر مدل زنجیره مارکوف در مناطق حفاظت شده پیراشهری

در طول زمان، الگوهای پوشش زمین و به تبع آن کاربری اراضی دچار تغییر و دگرگونی اساسی می شوند اصولاً برای استفاده بهینه از قابلیت‌های منابع طبیعی، کسب اطلاعات دقیق از پتانسیل های کاربری اراضی امری ضروری است. منطقه کجور به‌موجب مصوبه شورای عالی محیط‌زیست در سال 1346 به‌عنوان یکی از مناطق ارزشمند کشور ازنظر تنوع ژنی و گونه ای در فهرست شبکه مناطق حفاظت‌شده جهان به ثبت رسیده است. لذا به منظور حفاظت از این منطقه، نه تنها شناخت مناسب از عوامل انسانی، بلکه نقش عوامل طبیعی از جمله پوشش گیاهی بسیار با اهمیت می باشد. در تحقیق حاضر از تصاویر ماهواره لندست در 7 دوره زمانی استفاده شد. به منظور بررسی و تحلیل تغییرات پوشش گیاهی در منطقه مورد مطالعه از شاخص های  پوشش گیاهی  evi,dvi و ndvi بهره گرفته شد. در مطالعه حاضر، بر اساس اهداف مدلسازی، بررسی تغییرات پوشش جنگل در محدوده‌ ی مورد مطالعه با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست(4،5 و 8) برای سال‌های 1364، 1369، 1374، 1379، 1389، 1394 و 1396 انجام گردید. تصاویر رنگی کاذب سنجنده oli مورد استفاده به باند پانکروماتیک با 20 نقطه کنترل زمینی و با رعایت rmse مناسب (0.28) زمین مرجع شد سپس تصاویر سنجنده‌های mss و tm به روش تصویر به تصویر با rmse کمتر از 0.5 زمین مرجع شدند. در همین راستا اجرای مدل سازی پتانسیل انتقال با الگوریتم رویه یادگیری بر مبنای پرسپترون چند لایه و پیش بینی تغییرات برای بهترین مدل با استفاده از زنجیره مارکف انجام شد. نتایج حاصل از بررسی شاخص‌ های پوشش گیاهی بیانگر بهبود وضعیت پوشش در بازه مورد بررسی بودند. نتایج نشان داد که مقدار سطح جنگلهای متراکم و نیمه متراکم در مناطق با شیب زیاد تا سال 1426 کاهش بیشتری می یابد. بررسی کاربری اراضی نیز گویای این مطلب بود که با روند فعلی از مساحت اراضی فاقد پوشش کاسته شده و به مساحت طبقه پوشش مرتع و پوشش جنگل افزوده خواهد شد. با استفاده از نتایج حاصل از این پژوهش می‌توان روند تغییرات طولانی مدت تخریب اراضی را در واحد پیکسل با دقت و سرعت بالا برای نقاط مختلف پایش کرد و برنامه‌ها و سیاست‌های لازم برای مقابله با این پدیده را اعمال نمود. بررسی تغییرات کلاس‌های مختلف در بازه زمانی 1396-1364 نشان داد که کلاس‌های مرتعی و جنگلی به‌ترتیب 11.26و 17.96 درصد افزایش داشتند. 

modeling and predicting land use changes by combining vegetation indices and scenarios based on the markov chain model in the protected peripheral areas

introduction over time, land cover patterns and consequently land use change fundamentally. in order to make the best use of natural resource capabilities, it is essential to obtain accurate information about land use potentials. kojoor region was registered as one of the most valuable regions of the country in terms of gene and species diversity in the list of the network of protected areas in the world by the approval of the high council of environment in 1967.therefore, in order to protect this area, not only proper knowledge of human factors, but also the role of natural factors such as vegetation is very important.data and methodology in the present study, landsat satellite images were used in 7 time periods. evi, dvi and ndvi indices were used to study and analyze vegetation changes in the study area.in the present study, based on the modeling objectives, the study of changes in forest cover in the study area has been performed using landsat satellite images (4, 5 and 8) for the years 1985, 1990, 1995, 2000, 2010, 2015 and 2017.the false color images of the oli sensor used were referred to the panchromatic band with 20 ground control points and observing the appropriate rmse (0.28) of the ground. then the images of mss and tm sensors were referenced by image-to-image method with rmse less than 0.5 ground. in this regard, the transfer potential modeling was performed with a learning procedure algorithm based on multilayer perceptron and prediction of changes for the best model was performed using markov chain. then it was used to evaluate the accuracy of modeling with hit, misses and false alarm statistics.discussion and conclusion the results of the study of vegetation indices showed an improvement in the condition of cover in the study period. the results of the study of vegetation indices showed an improvement in the condition of cover in the study period. the study of land use also showed that with the current trend, the area of ​​uncovered land will be reduced and the area of ​​rangeland and forest cover will be increased. therefore, the improvement of the coating conditions can be attributed to the application of protective operations.