تحلیل مکانی زمانی تناسب تسهیم و جری ماندرینگ در حوزه‌های انتخابیه استان آذربایجان شرقی

جغرافیای انتخابات دانشی است که به تفاوت‌ها و تشابهات الگوهای انتخاباتی در قلمروهای مختلف جغرافیایی در سطح ملی می‌پردازد و میان این الگوها با سایر ساختارهای اجتماعی و اقتصادی رابطه برقرار می‌کند. علی‌رغم جامعیت جغرافیای انتخابات و تنوع موضوعات آن، دو موضوع مهم در جغرافیای انتخابات به‌ویژه انتخابات پارلمانی یکی تناسب در تسهیم کرسی‌های پارلمانی و دیگری دست‌کاری در مرزهای حوزه‌های انتخاباتی است. تسهیم به بررسی عدالت در فضای جغرافیایی انتخابات می‌پردازد و تبیین می‌کند که آیا نسبت جمعیت با تعداد کرسی‌ها تناسب دارد یا نه، و دست‌کاری در مرزهای حوزه‌های انتخابیه یا جری ماندرینگ مبحثی در جغرافیای انتخابات است که به دست‌کاری و جابجایی مرزهای انتخاباتی می‌پردازد، و بررسی می‌کند که چگونه تغییرات در مرزهای حوزه انتخابیه موجب پیروزی یک شخص یا گروه در انتخابات می‌شود. بررسی تناسب تسهیم و جری ماندرینگ از موارد قابل تحقیقی است که در ایران به آن در قبل و بعد از انقلاب پرداخته نشده است. استان آذربایجان شرقی استانی است که چه درزمانی که با استان اردبیل یک استان را تشکیل می‌داد و چه بعدازآن از تنوع موضوعی فراوانی در مباحث جغرافیای انتخابات من‌جمله مطالعه تناسب تسهیم وجری ماندرینگ برخوردار است. این مقاله برگرفته از یک تحقیق جامع در خصوص دو مقولهتناسب تسهیمو جری ماندرینگ در یازده دوره انتخابات مجلس ایران است و در این مقاله صرفاً به دو موضوع فوق در استان آذربایجان شرقی پرداخته‌ است. داده‌های پژوهش با روش کتابخانه‌ای استخراج  و تحلیل آن با استفاده از نرم‌افزار spss در محیط  gis  انجام‌شده است. آنچه از نتایج پژوهش به دست آمد این است  که در بررسی تناسب تسهیم مشاهده شد در حوزه‌های انتخابیه استان آذربایجان شرقی عدالت فضایی در بعد جمعیت و تعداد کرسی‌ها کمتر وجود دارد. انحراف از معیار جمعیت حوزه‌های انتخابیه نسبت به میانگین کشوری برابر با 157692 نفر محاسبه‌شده است، که تجمیع میزان واریانس آن معادل 18.42 و میانگین واریانس آن معادل 1.4 است. همچنین در بررسی جری ماندرینگ دست‌کاری در بعضی مرزهای حوزه‌های انتخابیه واقع ‌شده است.

spatial-temporal analysis of division proportionality and gerrymandering in constituencies of east azerbaijan province

electoral geography is the knowledge that deals with the differences and similarities of electoral patterns in different geographical areas at the national level and establishes a relationship between these patterns and other social and economic structures. despite the comprehensiveness of the geography of elections and the diversity of its subjects, two important issues in the geography of elections, especially parliamentary elections, are the proportionality in the distribution of parliamentary seats and the manipulation of the boundaries of constituencies. takhsim examines justice in the geographical space of elections and examines whether the proportion of the population is commensurate with the number of seats; and jerry mandering is an electoral geography that manipulates and shifts electoral boundaries; and examines how changes in constituency boundaries lead to the victory of an individual or group in an election. review; proportion sharing; and; jerry mandering; it is one of the researchable cases that was not discussed in iran before and after the revolution. east azarbaijan province is a province that, both when it formed a province with ardabil province and after it, has a great variety of topics in the geography of elections, including study; malapportionment; and; jerry mandering; enjoys. this article is based on a comprehensive study of two categories; malapportionment; and; jerry mandering; it is in the eleven periods of east azerbaijan and in this article only the above two issues in this province have been dealt with. the research data was done by library and analytical methods using spss and gis software. what was obtained from the results of the research was that in the study of the proportionality of the division, it was observed that in the constituencies of east azerbaijan province, there is less spatial justice in terms of population and number of seats. deviation from the constituency population criterion is calculated relative to the national average of 157692 people; the sum of its variance is equal to 18.42 and its average variance is equal to 1.4 percent. jerry mandering’s investigation has manipulated the boundaries of some constituencies.