ردیابی و تحلیل همدید گردوغبار فراگیر زمستانی در ایران (مطالعه موردی بهمن ماه 1396)

در سال های اخیر غبار مهم ترین بحران زیست محیطی ایران بوده است. در 25 بهمن ماه 1396 گردوغبار شدیدی ایران را دربرگرفت که از دو جنبه ی وسعت مکانی و زمان رخداد (زمستان) دارای اهمیت برای پژوهش بود. هدف این تحقیق تحلیل شرایط همدیدی و ردیابی این پدیده فرین است. به این منظور از داده های ماهواره ای و باز تحلیل شده استفاده شد. داده های سنجنده مودیس نشان داد که بیش از 60 درصد از مساحت ایران در این روز تحت تاثیر هواویزهای غباری بوده که نشان دهنده فراگیر بودن این پدیده است. بیشینه مقدار عمق نوری هواویزها در شمال شرق استان یزد به میزان 2/03 مشاهده شد. نتایج تحلیل همدید این پدیده نشان داد که در تراز دریا یک هسته ی کم فشار شمال شرق و بخش های مرکزی ایران را دربر گرفته است. در تراز 850 هکتوپاسکال وجود یک کم ارتفاع در شمال دریاچه بایکال و یک پر ارتفاع بر روی جنوب پاکستان و حرکات سیکلونی و آنتی سیکلونی ناشی از آن ها منجر به همگرا شدن جریان هوا در مرکز ایران شده است. تضاد حرارتی ناشی از هوای سرد عرض های بالا و هوای گرم عرض های جغرافیایی پایین تر، منجر به شکل گیری هسته رودباد در تراز 500 هکتوپاسکال بر روی مرکز ایران شده است. قرارگیری هسته کمینه رطوبت در تمامی ترازها و همچنین صعودی بودن هوا (بر اساس مقادیر تاوایی) شرایط را برای خیزش گرد و غبار فراگیر در ایران مهیا کرده است. تحلیل مسیریابی توده های هوا از 48 ساعت قبل از اوج غبار در سه نقطه ی جنوب غرب، مرکز و شمال شرق ایران نشان داد که مسیر انتقال توده های هوا در تمامی بخش های ایران غربی بوده است. بااین حال در مرکز ایران حتی در ارتفاع 500 متری نیز توده ی هوا از بیابان های عربستان به ایران منتقل شده و منجر به انتقال غبار سنگین زمستانه به مرکز ایران شده است.در سال های اخیر غبار مهم ترین بحران زیست محیطی ایران بوده است. در 25 بهمن ماه 1396 گردوغبار شدیدی ایران را دربرگرفت که از دو جنبه ی وسعت مکانی و زمان رخداد (زمستان) دارای اهمیت برای پژوهش بود. هدف این تحقیق تحلیل شرایط همدیدی و ردیابی این پدیده فرین است. به این منظور از داده های ماهواره ای و باز تحلیل شده استفاده شد. داده های سنجنده مودیس نشان داد که بیش از 60 درصد از مساحت ایران در این روز تحت تاثیر هواویزهای غباری بوده که نشان دهنده فراگیر بودن این پدیده است. بیشینه مقدار عمق نوری هواویزها در شمال شرق استان یزد به میزان 2/03 مشاهده شد. نتایج تحلیل همدید این پدیده نشان داد که در تراز دریا یک هسته ی کم فشار شمال شرق و بخش های مرکزی ایران را دربر گرفته است. در تراز 850 هکتوپاسکال وجود یک کم ارتفاع در شمال دریاچه بایکال و یک پر ارتفاع بر روی جنوب پاکستان و حرکات سیکلونی و آنتی سیکلونی ناشی از آن ها منجر به همگرا شدن جریان هوا در مرکز ایران شده است. تضاد حرارتی ناشی از هوای سرد عرض های بالا و هوای گرم عرض های جغرافیایی پایین تر، منجر به شکل گیری هسته رودباد در تراز 500 هکتوپاسکال بر روی مرکز ایران شده است. قرارگیری هسته کمینه رطوبت در تمامی ترازها و همچنین صعودی بودن هوا (بر اساس مقادیر تاوایی) شرایط را برای خیزش گرد و غبار فراگیر در ایران مهیا کرده است. تحلیل مسیریابی توده های هوا از 48 ساعت قبل از اوج غبار در سه نقطه ی جنوب غرب، مرکز و شمال شرق ایران نشان داد که مسیر انتقال توده های هوا در تمامی بخش های ایران غربی بوده است. بااین حال در مرکز ایران حتی در ارتفاع 500 متری نیز توده ی هوا از بیابان های عربستان به ایران منتقل شده و منجر به انتقال غبار سنگین زمستانه به مرکز ایران شده است.

synoptic detection and analysis of winter dust in iran (case study, february 2017)

in recent years, dust has been iran’s most important environmental crisis. on 25 february 1396, there was heavy dust in iran which was important for research in two aspects: spatial extent and time of occurrence (winter). the purpose of this research is to analyze the synoptic conditions and to trace the phenomenon. for this purpose, satellite and re-analyzed data were used. modis data showed that more than 60 percent of iran’s area to this day was affected by dusty airwaves, indicating that this phenomenon is widespread. the maximum optical depth of aerospace was observed in the northeast of yazd province with a mean of 2.03. the results of the synoptic analysis of this phenomenon showed that at sea level a low-lying core comprises northeast and central parts of iran. at a level of 850 hpa, a low altitude north of lake baikal and a high altitude over southern pakistan and their resulting cyclonic and anticyclonic movements have led to the convergence of airflow in central iran. the thermal contrast caused by the cold air of the upper latitudes and the warm air of the lower latitudes have resulted in the formation of a core of the hornbeam at a level of 500 hpa in central iran. minimum moisture content in all levels as well as rising air (based on equilibrium values) have provided the conditions for the rise of sweeping dust in iran. analysis of air mass routing 48 hours before the dust peak in three parts of southwest, central and northeast of iran showed that air mass transfer route was in all parts of western iran. however, even in the center of iran, even at a height of 500 meters, the air mass has shifted from the arabian deserts to iran, resulting in heavy winter dust transfer to central iran.