ارزیابی میزان تاب‌آوری کالبدی شهر در سناریوهای مختلف زلزله نمونه موردی: منطقه شش شهر تهران

در بین مخاطرات محیطی، زلزله با خرابی ساختمان‌ها و زیرساخت‌های شهری، خسارت‌های بسیاری را به اموال و دارایی‌ها در نواحی شهری و اطراف آن وارد می‌کند. در مواجهه با چنین وضعیتی ایجاد جوامع تاب‌آور مناسب‌ترین راهبرد برای مقابله با بحران زلزله است. نخستین گام برنامه‌ریزی اصولی و آگاهانه در ایجاد جوامع تاب‌آور، سنجش میزان تاب‌آوری سازه‌های شهری در برابر زلزله‌های احتمالی است. ازاین‌رو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تاب‌آوری کالبدی منطقه 6 شهر تهران در برابر سناریوهای مختلف زلزله ‌انجام شد. جهت سنجش از 10 معیار اثرگذار در قالب 46 زیرمعیار که در تاب‌آوری کالبدی منطقه موثر بودند، استفاده شد. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی است. برای تحلیل وزن نسبی معیارها و زیرمعیارها از تحلیل شبکه‌ی(anp) و برای طراحی سناریوهای زلزله در شدت‌های مختلف از روش فازی و مدل md در محیط gis بهره گرفته شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که در زلزله شش ریشتری از مجموع سازه‌های منطقه، 12.36 درصد که بیشتر در ناحیه یک شهرداری منطقه در (محله ایرانشهر) و در ناحیه 2 شهرداری منطقه (محله نصرت) قرار دارند، از تاب‌آوری کمی در برابر زلزله برخوردارند. در زلزله هفت ریشتر، 55.24 درصد سازه‌های منطقه تاب‌آوری کم و 17.69 درصد سازه‌ها تاب‌آوری خیلی کمی در برابر زلزله دارند. در زلزله هشت ریشتری، با افزایش شدت زلزله، 23.06 درصد سازه‌های منطقه با تاب‌آوری کم و 53.31 درصد سازه‌ها با تاب‌آوری خیلی کم مواجه‌اند که بیشترین تعداد این سازه‌ها در سطح منطقه 6 شهر تهران در نواحی شهرداری 1(محلات ایرانشهر و ولیعصر)، 2 (محله نصرت)، 3 (محلات بهجت‌آباد و قائم)، 4 (محله فاطمی) و 5 (محله آرژانتین) منطقه قرار دارند.

evaluation of physical resilience of city in different earthquake scenarios

in the midst of environmental hazards, earthquakes destroying buildings and urban infrastructure, it causes a great deal of damage to property and property in and around urban areas. facing this situation, developing resilient communities is the most appropriate strategy to deal with the earthquake crisis. the first step in a principled and conscious planning of creating resilient communities, measuring the resilience of urban structures against possible earthquakes. therefore, the present study aimed to evaluate the physical resilience of district 6 of tehran against various earthquake scenarios. ten effective criteria were used to measure 46 sub-criteria that were effective in physical resilience of the area. the research method is descriptive-analytical with practical purpose. to analyze the relative weight of criteria and sub-criteria of network analysis (anp) and for designing earthquake scenarios at different intensities fuzzy method and md. model in gis environment were used. the results of the study showed that in earthquake of six magnitude 12.36% of total structures in the region most located in one district municipality (iranshahr neighborhood) and 2 district municipality (nosrat neighborhood), they have little resilience to earthquakes. in richter earthquake of seven, 55.24% of structures in the region have low resilience and 17.69% of structures have very little resilience to earthquakes. in the eight earthquake of eight, with increasing earthquake intensity, 23.06% of structures in the region have low resilience and 53.31% of structures have low resilience. most of these structures are located in district 6 of tehran city in district 1 (iranshahr and valiasr neighborhood), 2 (nosrat neighborhood), 3 (behjat abad and ghaem neighborhoods), 4 (fatemi neighborhood) and 5 (argentina neighborhood).