امکان‌سنجی طرح‌های راهبردی – ساختاری در هدایت توسعه‌ی شهری، مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز

با توجه به رشد جمعیت و افزایش مهاجرت به شهرها، توسعه ی غیرقابل کنترل نواحی شهری، خلق سکونتگاه های جدید، کاهش سطح رفاه انسانی و بروز مشکلات فراوان شهری بویژه در کشورهای در حال توسعه، ضرورت توجه به تدوین الگوی بهینه ی طرح های توسعه ی شهری و تغییر آن از رویکرد ایستا و سنتی به رویکردی منعطف، مشارکتی و استراتژیک و راهبردی احساس می شود. از اینرو در این تحقیق به دنبال امکان سنجی طرح های راهبردی ساختاری در هدایت توسعه ی شهری در کلان شهر تبریز می باشیم. روش تحقیق در مطالعه ی حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه ی آماری تحقیق شامل مدیران، کارشناسان و نخبگان دانشگاهی آگاه بر مسائل و مشکلات شهری در کلان شهر تبریز می باشد که حجم نمونه بر اساس روش نمونه گیری گلوله برفی 200 نفر برآورد شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های این تحقیق از مدل های استراتژیک swot، soar و روش معادلات ساختاری در نرم افزار amos استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که مهم ترین اصل در تحقق پذیری طرح های راهبردی ساختاری در هدایت توسعه ی کلان شهر تبریز نظام برنامه ریزی و مدیریت شهری با امتیاز 0.93 بوده و در رتبه ی بعدی نظام اقتصادی و سیاسی به ترتیب با ارزش 0.85 و 0.72 قرار دارند. همچنین در بین متغیرها واگذاری اختیارات و بخشی از وظایف تصمیم سازی و تصمیم گیری به سطوح پایین (محلی)؛ توجه به نقش مردم در نظام تهیه و تدوین و تصویب طرح؛ و توجه به بنیه ی مالی تجهیزاتی و تشکیلاتی شهرداری ها به عنوان اهرم های اجرایی طرح دارای بیشترین امتیاز می باشند که به ترتیب ارزش آنها 0.91، 0.85 و 0.82 بوده است.

structural- guideline plans feasibility in directing urban development, case study: tabriz metropolis

according to population growth and increasing immigration to cities; urban regions uncontrollable development, creating new residence, reducing human welfare and outbreak of many problems specially in developing countries; we feel attention necessity in urban development proposals optimum pattern preparing, changing static survey and traditional form to flexible, participation, strategic, guideline surveys. so in current research, we follow structural- guideline plans feasibility in directing metropolitan urban development at tabriz metropolitan. current research methodology is applied in aim viewpoint and it is analytical- descriptive based on nature and method. statistical societies of current research include managers, experts, university and academic elites in urban problems and barriers at tabriz metropolitan. sample size was estimated 200 persons based on snowball sampling method. in order to research data analysis; swot and soar strategic models and structural equations method were applied in amos software. research results showed that basic principal at tabriz metropolitan development directing in recognition structural-guidelines plans planning system and urban management have 0/93 score and also economical and political ranking are 0/85 and 0/72 scores respectively. among options transferring variables and part of decision making and deciding responsibilities in low levels (local form); attention to people role in preparing and proposal issuing; attention to facilities- financial power, municipality arrangement as plan implementation leverages have the most scores which they are 0/91 , 0/85 , 0/82 respectively.