تبیین جغرافیای دین

مساله دین در طول تاریخ جغرافیا، ذهن بسیاری از جغرافیدانان گذشته و حال را به خود مشغول کرده است. پژوهش پیش رو، مقدمه ای است برای مسائل معرفت شناختی بنیادین در قلمرو جغرافیای دین است؛ از این زاویه دید هدف مقاله حاضر علاقمندی و فراخوانی به جغرافیاورزی و جغرافیااندیشی در ایران است تا به پژوهشگران این حوزه کمک نماییم تا درباره این موضوعات آرایی معقول را در پژوهش حاصل نمایند و این توانایی را به دست آورند که به نحو منسجم و ثمربخش، تفکر درباره موضوعات متنوع جغرافیای دین را ادامه دهند؛ و از سوی دیگر در تحلیل پدیده های دینی آن را بر مبنای فرم جغرافیایی سنجیده و دقیق پی بگیرند. در این پژوهش رویکرد معرفت شناسی جغرافیای دین به روایت نگارندگان از روش تجزیه و تحلیل متون استفاده شده است. برای یافتن پاسخ کوشیده ایم مفهوم جغرافیای دین را از منظر جغرافیدانان معتبر جهانی را وجهه همت خویش قرار داده ایم. نتایج پژوهش نشان میدهد با کاویدن در ابعاد معرفتشناسانه جغرافیای دین از منظر رویکردهای پوزیتیویستی، پدیدارشناختی و انتقادی در باب پدیده های دینی و دقت در آنها، به معنای انتخاب یکی در جهت طرد دیگری نیست، بنابراین از منظر نگارندگان، تفکر جغرافیایی جدی، جامع الاطراف و رهگشا، متضمن ترکیب سه گانه جغرافیای پوزیتیویستی، پدیدارشناختی و انتقادی در کاویدن پدیده های دینی، و گشوده بودن نسبت به هر سه میراث درخشان سنت های فکری جغرافیا است.