روند تغییرات و توزیع فضایی روزهای سرد فرین شمال غرب ایران

در سالهای اخیر، پدیده های حدی دما (امواج سرمایی و گرمایی) از مباحث داغ می باشند و جامعه علمی را بر آن داشته که تحقیقات گسترده ای جهت بررسی و کشف روند، فراوانی، شدت و گستره وقوع این پدیده ها انجام دهند. در این تحقیق نیز، هدف شناسایی روند و تحلیل فضایی فراوانی وحداکثر روزهای سرد فرین در شمال غرب ایران است. بدین منظور از داده های حداقل دمای روزانه 21 ایستگاه همدید کشور در بازه زمانی 2017-1986 برای ماه های ژانویه، فوریه، مارس، آوریل، نوامبر و دسامبر استفاده شد. با استفاده از ضریب شاخص استاندارد روزهای سرد با شدت پایین تر از 1.2- به عنوان روزهای سرد فرین برای هر ایستگاه به صورت ماهانه استخراج شده و برای شناسایی رفتار روزهای سرد فرین از آزمون من کندال و تحلیل فضایی با استفاده از شاخص انسلین موران محلی i و آماره لکه داغ استفاده گردید. نتایج نشان داد که وجود روند کاهشی روزهای سرد فرین در اکثر ماه ها (بجز در یکی دو ایستگاه) فاقد معنی داری آماری می باشند و تنها در ماه مارس روند کاهشی معنی داری در حدود 50 درصد از ایستگاه ها رخ داده است. تحلیل فضایی روند ماه مارس نشان داد که روند کاهشی معنی دار در شمال غرب و جنوب شرق منطقه تشکیل خوشه و لکه سرد داده است. همچنین نتایج حاصل از شاخص های تحلیل فضایی در شمال غرب کشور بیانگر این است که فراوانی و حداکثر تعداد رخداد روزهای سرد فرین در منطقه در ماه های مورد مطالعه، تشکیل الگوی خوشه ای بالا (خودهمبستگی مثبت) و پایین (خودهمبستگی منفی) داده اند و بیش از 50 درصد از وسعت پهنه مورد مطالعه نیز فاقد الگوی فضایی هستند. الگوهای خوشه ای تشکیل شده در ماه های مختلف سال، در مکان های متفاوتی شکل گرفته و آرایش فضایی الگوهای خودهمبستگی و لکه های داغ در ماه های مورد مطالعه، مشابه نیستند. همچنین نتایج حاصل بر اساس شاخص محل تشکیل خوشه ها را در شاخص موارن محلی i تایید می کند.

the trend of changes and spatial distribution of extreme cold days in northwest iran

over recent years, the extreme temperature events (cold and heat waves) have been a burning issue driving the scientific society to carry out extensive researches to investigate and discover the trend, frequency, intensity, and scope of their occurrence. the goal of this study is also the recognition of the trend and spatial analysis of the frequency and maximum of extreme cold days in northwest iran. for this purpose, the data of minimum daily temperature from 21 synoptic stations of the country for the months of january, february, march, april, november, and december from 1986 to 2017 were used. by using the standard index coefficient, the cold days with an intensity of less than -1/2 were extracted as the extreme cold days for each station monthly. the mann-kendall test and spatial analysis with the anselin local moran’s i and hotspot index were used to identify the behavior of extreme cold days. the results demonstrated that the presence of a decreasing trend of extreme cold days in most months (except for a few stations) had no statistical significance, and a significant decreasing trend occurred only in march in almost 50% of the stations. the spatial analysis of the trend of march indicated that the significant decreasing trend had created a cluster and a cold spot. moreover, the results obtained from spatial analysis indexes in the northwest of the country demonstrated that the frequency and the maximum number of events of extreme cold days in the area in the studied months had formed a high cluster pattern (positive autocorrelation) and a low cluster pattern (negative autocorrelation), while more than 50% of the area of the studied zone had no spatial pattern. the cluster patterns in different months of the year formed in various places and the spatial arrangement of autocorrelation patterns and hotspots were not similar in the studied months. furthermore, the obtained results based on the index confirm the formation location of clusters in the anselin local moran’s i.