بررسی ویژگی‌های مورفومتری خندق‌ها و ارتباط آن با ویژگی‌های خاک در حوضه آبخیز شور چای

فرسایش خندقی یکی از مخرب ترین و پیچیده ترین انواع فرسایش آبی است و باعث ایجاد مشکلات مختلف زیست محیطی می شود. هدف از این پژوهش، بررسی ویژگی های مورفومتری خندق ها و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک های حوضه ی مورد مطالعه با استفاده از تحلیلهای آماری در ایجاد و گسترش خندق ها می باشد. در ابتدا با استفاده از ضریب هیدروترمال (htk) استعداد منطقه برای خندق زایی مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله بعد با شناسایی خندق های منطقه از طریق بازدیدهای میدانی، تعداد 10 نمونه خندق انتخاب و نمونه های خاک از هر خندق در دو عمق سطحی(30-0) و زیر سطحی(60-30) برداشته شده و مورد تحلیل آزمایشگاهی قرار گرفتند. پس از تحلیل مورفومتری خندق ها که شامل طول، عرض و عمق می باشد، برای تعیین میزان اثرگذاری بین ویژگیهای خاک و مورفومتری خندق ها و رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. نتایج حاصل از ضریب هیدروترمال(htk) نشان داد که از نظر ویژگیهای اقلیمی منطقه مورد مطالعه، استعداد زیادی برای خندق زایی دارد و نتایج حاصل از همبستگی پیرسون نشان داد که حجم خندق با عمق و طول خندق ارتباط مستقیم دارد و از بین ویژگیهای خاک، میزان شوری و هدایت الکتریکی دارای بیشترین نقش را در گسترش خندق های منطقه مورد مطالعه دارند. بنابراین با افزایش این پارامترها فرسایش آبی در منطقه افزایش می یابد و زمینه را برای فرسایش خندقی فراهم می آورد.

investigation of morphometric characteristics of gullies and its relationship with soil characteristics in shoor chai basin

gully erosion is considered to be one of the most destructive and complex types of water erosion. the gully is a stream with steep slopes and active erosional forehead which has been routinely created by erosion due to the alternating surface flow during intensive rain or after it. gullies are deep canals that are not destroyed by normal plowing, but temporary gullies in agricultural fields, such as ravines, are so small that their repairing is possible by usual plowing. formation and expansion of gully erosion are influenced by various factors such as physical properties and distribution of its forming particles and amount of salts in the soil and geological formations. incorrect using of land and changing land use, excessive grazing, lack of correct management of agricultural lands, plowing in the direction of slope, road construction and mining in basins also lead to dredging. the purpose of this study is to investigate the physical and chemical properties of soil and morphometry of gullies in order to identify and control this type of erosion to proper regional planning and actions of water management to control and reduce the damages caused by soil erosion in line with sustainable development goals in the study area. material and methods it was used from the library documents, topographic maps with the scales of 1: 25000, 1:50000 and the geological maps of 1:100000 of the area for primary identifying of the natural features of the basin. then 10 samples were selected from identified gullies with surveys and measured the morphometric characteristics of the gullies including the length, width and depth of them. 10 soil samples were collected, transferred to the soil laboratory for analyzing and measured for the specimens. the pearson coefficient of correlation and regression analysis were used to investigate the correlation between dependent and independent variables. regression analysis is a statistical process to estimate the relationship between variables, how the amount of the dependent variable changes with the turn of each independent variables and fixing other independent variables.