زمین‌اسطوره، دیرینه‌زیستی‌ زمین و رخدادهای کاتاستروفیک (مورد مطالعه: دریاچه زریبار)

زمین اسطوره شناسی مطالعه علمی سنت های شفاهی فرهنگ های عصر باستان برای توضیح برخی پدیده های اسرارآمیز و شناخت رخدادهای زمین شناسی همچون آتشفشانها، زمین لرزه ها، ابرسیلابها، تغییرات آب و هوایی و غیره است. زمین شناسی نیز در تلاش برای شناخت برخی از رخدادهای کاتاستروفیک گذشته از طریق تفسیر اسطوره ها است که تنها و مهمترین سند تاریخ بشری عصر باستان است. هدف این پژوهش تحلیل زمین اسطوره زیرآب رفتن استقرارگاههای واقع در دشت مریوان در عهد باستان به دلیل عقوبت گناهان و ایجاد دریاچه زریبار است. زمین افسانه ای که شبیه به توفان نوح در کتاب مقدس اما در مقیاس کوچک و محلی است. روایت های اسطوره ای توفان نوح در اساطیر سامی، اوت-نپیشتیم در اساطیر بابلی، توفان دوکالیون در اساطیر یونانی، ورجمکرد در اسطوره های ایرانی و غیره حاکی از فراگیر بودن روایت توفان در سطح جهان دارد. جهان شمولی این روایت حاکی از رخداد زمین شناختی بزرگ در سطح جهان در یک مقطع زمانی یکسان است. احتمالا توفان به دلیل بارشهای زیاد هولوسن میانی در بیشتر مناطق دنیا رخ داده و سبب بالاآمدن آب دریا ها، دریاچه ها و رودخانه ها، بویژه درخاورمیانه با داشتن استقرارگاههای پرتراکم جمعیتی شده است. دریاچه زریبار داخل چاله گرابنی مریوان تحت تاثیر حرکات تراکششی دو گسل زاگرس و چناره و گسلهای ریدل حاصله از آنها احتمالا در پلیو-پلئیستوسن بوجود آمده است و بیش از 80 کیلومتر مربع وسعت دارد. احتمالا با افزایش بارشها در هولوسن میانی وسعت دریاچه به بیش از 60 کیلومتر مربع می رسیده و استقرارگاههای واقع در دشت مریوان را زیر آب برده است. مطالعات دیرینه اقلیم متعدد نیز از افزایش بارشها در این مقطع حکایت داشته و اسطوره را توجیه می نماید. این اسطوره می تواند به عنوان هشداری برای وضعیت کنونی دشت مریوان باشد که بخش زیادی از آن را ساختمانهای مسکونی در بر گرفته است. نتایج نهایی نشان می دهد که زمین اسطوره های محلی روایت های علمی ارزشمندی از شرایط دیرینه زمین در دوران باستان بوده و می تواند به مثابه پیش فرضهای قوی برای مطالعات دیرینه زیستی جوامع انسانی ملاحظه شوند.

geomythology, paleoenvironment and catastrophic events: a case study of zaribar lake

geomythology is the scientific study of the oral traditions of ancient cultures to explain some mysterious phenomena and to understand geological events such as volcanoes, earthquakes, megafloods, and climate change. geology is also trying to identify some of the past catastrophic events through the interpretation of myths. the purpose of this research is to analyze the legend of the submerged city of marivan in ancient times. the legend is similar to noah’s storm in the bible, but on a local scale. noah’s storm in the sami mythology, "ut-napishtim" in the babylonian mythology, ducalion’s storm in the greek mythology, and the var-jamkard in iranian mythology. the universality of this narrative shows a major geological event around the world at the same time. storms are likely to occur in most parts of the world due to heavy rainfall in the middle holocene, causing seas and lakes to rise, especially in the middle east, with crowded settlements. zaribar lake, located in located inside the structural depression (graben) of marivan, has created by the traction of the two main faults in the region includes the zagros and the chenareh faults, and also their second and third degree riddle faults. with increasing rainfall in the middle holocene, the lake is likely to reach more than 60 square kilometers and submerged settlements in the marivan plain. numerous studies of the region’s paleoclimate have also shown an increase in precipitation at this time and justify the myth.