ارایه یک رویکرد تلفیقی جدید جهت مکان‌یابی اسکان اضطراری پس از زلزله در شهر مشهد

زلزله به عنوان یکی از بلایای طبیعی می تواند موجب خرابی‌ها و تلفات گسترده ای شود. ایران نیز به علت وجود گسل‌های فراوان و نیز فقدان برنامه منسجم جهت توسعه شهری و همچنین نادیده گرفتن استانداردهای ساخت و ساز در معرض بیشترین خطرات ناشی از زلزله بوده است. شهر مشهد به عنوان دومین کلان شهر ایران بواسطه تراکم جمعیت ناشی از ورود گردشگران و همچنین وجود بافت فرسوده گسترده همواره در معرض اسیب‌های ناشی از زلزله بوده است. در این مقاله یک مدل تلفیقی جهت اسکان اضطراری زلزله زدگان در شهر مشهد ارائه شده است. مدل پیشنهادی براساس ترکیب سیستم داینامیک، رابطه کوبورن و اسپنس، gis و مدل مکان‌یابی تخصیص است. در ابتدا تعداد ساختمان‌های تخریب شده در اثر زلزله با استفاده از مدل‌سازی سیستم داینامیک تخمین زده می‌شود. در مرحله بعد با استفاده از رابطه تخمین تلفات کوبورن و اسپنس و با استفاده از خروجی سیستم‌داینامیک تعداد تلفات ناشی از زلزله احتمالی تخمین زده می‌شود. در مرحله سوم با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) مکان های مستعد اسکان اضطراری در شهر مشهد بر اساس معیارهای موجود در این زمینه انتخاب می‌شوند و در مرحله پایانی با استفاده از یک مدل مکان‌یابی تخصیص مکان‌های اسکان اضطراری انتخاب شده و جمعیت نیازمند اسکان به آن‌ها تخصیص می‌یابند. این روش به ازای هر سناریوی محتمل زلزله در شهر مشهد بر اساس بزرگی زلزله، نوع گسل فعال شده و همچنین شتاب و طول گسل اجرا می‌شود. با توجه به دوره بازگشت زلزله در شهر مشهد، مدل ارائه‌شده، اسکان اضطراری شهر مشهد در چهار سال آینده را نشان می‌دهد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که بیشترین مکان اسکان اضطراری مورد نیاز جهت پوشش جمعیت بازمانده 231 و کمترین تعداد 93 است.

A new hybrid model for emergency location problem after earthquake in Mashhad

Earthquakes can cause significant disruption and devastation in communities. Especially, Iran is one of the countries with the most natural hazards, while earthquake causes most of casualties in this country for several reasons including the inappropriate construction methods, the improper physical growth and the lack of minimum necessary requirement. Mashhad is a city located in the northeast of Iran, the center and capital of Razavi Khorasan Province and the second largest populated city after Tehran. This city because of the highdensity housing and the absence of urban development plans in wornout context is facing a more serious risk. In this study a new hybrid method has been proposed for emergency location problem. First, a system dynamics model for the urban has been used to estimate the number of damaged buildings by focusing on construction and population subsystems. Second, the number of earthquake casualty has been estimated by the casualty estimation model of Coburn and Spence, while the output of system dynamics model is the most important inputs of this model. This method is implemented for different possible earthquake scenarios in Mashhad. Each scenario has been defined based on the length of active fault, the acceleration of activity and the greatness of the quake. Third, the Geographical Information System (GIS) has been used to specify the potential emergency location centers to cover the population. Finally, the location allocation model has been presented to locate the emergency location centers cover the survivors. The results of this hybrid model showed that we need at most 231 emergengency locations in the worst case and the minimum needed locations is 93.