سنجش مولفه‌های موثر بر کیفیت محیط زندگی در عرصه بافت‌های ناکارآمد شهری (مطالعه موردی: منطقه 12 شهر تهران)

کیفیت زندگی یکی از عواملی است که امروزه در مطالعات شهری جایگاه ویژه‌ای دارد. تلاش در جهت بالا بردن کیفیت زندگی و رضایتمندی از آن در عرصه بافت‌های ناکارآمد شهری به‌ویژه در کلان‌شهرها به دلیل اینکه با معضلی به نام فرسودگی روبرو گشته‌اند و این معضل باعث آسیب‌پذیری و نارضایتی شدید از سطح کیفیت زندگی در این بافت‌ها گردیده است، اکنون به یک اضطرار و ضرورت تبدیل گشته است. بنابراین در این مقاله ، هدف شناسایی و سنجش میزان تاثیرگذاری مولفه‌های موثر بر کیفیت زندگی در بافت‌های ناکارآمد منطقه 12 شهر تهران در راستای تقویت و افزایش سطح کیفیت محیط زندگی در این بافت‌ها است. بر این اساس مبنای سنجش کیفیت زندگی در بافت ناکارآمد منطقه 12 شهر تهران، معیار رضایتمندی از کیفیت زندگی در این بافت‌ها از دیدگاه ساکنین است. برای سنجش میزان اثرگذاری مولفه‌های موثر بر کیفیت زندگی از روش‌های آماری نظیر آزمون t، رگرسیون چند متغیره و روش تحلیل مسیر (path analysis) استفاده‌شده است. روش این پژوهش، ازلحاظ هدف »کاربردی « و ازنظر روش مطالعه »توصیفی تحلیلی « است و جمع آوری اطلاعات و داده ها به دو صورت اسنادی پیمایشی و قیاسی استقرایی است. حجم نمونه موردمطالعه در این پژوهش با توجه به جمعیت بافت‌ ناکارآمد منطقه 12 شهر تهران و با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر به‌دست‌آمده است و روایی مولفه های پرسشنامه توسط تعدادی از کارشناسان و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه مورد تایید قرار گرفت و همچنین برای بررسی پایایی ابزار تحقیق نیز از روش انجام پیش‌آزمون و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است که این ضریب برای مجموع شاخص های پرسشنامه0.791 محاسبه شد که نشان دهنده پایایی مناسب و قابل قبول ابزار پرسشنامه است و اعتبار سازه ای آن با تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که وضعیت رضایت از مولفه های مسکن، کالبدی فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی، حمل و نقل، محیطی و خدماتی معنادار بوده و نشان از سطح پایین کیفیت در این شاخص ها دارد. به نحوی که عامل مسکن، کالبدی، محیطی و اقتصادی بیشترین تاثیر را در میزان رضایتمندی از کیفیت زندگی بافت ناکارآمد منطقه 12 شهر تهران دارا هستند.

Measuring the Components Effective on Quality of Life in Inefficient Urban Tissues (Case study: District 12 of Tehran City)

Quality of life is one of the factors that today has a special place in urban studies. Efforts to improve the quality of life and its satisfaction in dysfunctional urban areas, especially in metropolises, due to a problem called burnout, and this problem has caused vulnerability and severe dissatisfaction with the quality of life in these tissues, has now become one Urgency and necessity have become. Therefore, in this paper, the purpose of identifying and measuring the effect of factors affecting the quality of life in inefficient tissues in the 12th district of Tehran is to enhance and improve the quality of life environment in these tissues. Based on this, the basis of assessing the quality of life in the inefficient tissue of the 12th district of Tehran is a measure of satisfaction with the quality of life in these tissues from residents' point of view. Statistical methods such as Ttest, multivariate regression and Path analysis have been used to measure the effect of factors affecting quality of life. The method of this research is applied from the point of view of the descriptiveanalytical study method and the collection of data and data is in both documentarysurvey and deductivedeductible. The sample size of the study was 384 with regard to the inefficient tissue population of the 12th district of Tehran and using the Cochran formula. The validity of the questionnaire components was verified by a number of experts and faculty members of the university. Also, to verify the reliability of the research tool Also, the pretest method and Cronbach's alpha coefficient were used. This coefficient was calculated for total indices of questionnaire 0.791 which indicates the appropriate and acceptable reliability of the questionnaire's tool and its structural validity is examined by factor analysis. The results of the research show that the satisfaction of the components of housing, physicalphysical, social, economic, transport, environment and services is significant and indicates a low level of quality in these indices. Housing, physical, environmental and economic factors have the most effect on satisfaction with poor quality of life in 12th district of Tehran.