امکان سنجی پهنه بندی شدت خطر بیابان زایی با استفاده از مدل imdpa (بررسی موردی: منطقه شکرویه استان فارس)

بهره برداری بیش از حد از منابع طبیعی در سال های اخیر منجر به تشدید فرآیند بیابان زایی گردیده و برای مقابله با آن عزمی جدی و فراگیر نیازمند است. هدف پژوهش شناسایی و معرفی معیارهای مخرب در تشدید بیابان زایی منطقه شکرویه با بهره گیری از مدل ایرانی imdpa جهت انجام اقدامات کنترلی و مدیریتی منطقه است. بدین منظور از چهار معیار کلیدی خاک، پوشش گیاهی، اقلیم و آب که هر کدام از تعدادی شاخص تشکیل شده است، استفاده گردید. معیارهای مذکور از میانگین هندسی شاخص ها در نرم افزار arc gis 9.3 و نقشه بیابان زایی کل نیز از میانگین هندسی چهار معیار مذکور بدست آمد. سپس کلیه نقشه ها به اساس مدل به چهار کلاس خطر کم و ناچیز، متوسط، شدید و خیلی شدید پهنه بندی گردیدند. نتایج نشان داد که معیار پوشش گیاهی با میانگین ارزش عددی 2.66 (کلاس خط شدید) باتاثیر ترین معیار و معیار آب با ازرش عددی 1.9 (کلاس متوسط) کم تاثیرترین معیار در افزایش بیابان زایی منطقه بودند. شاخص هدایت الکتریکی آب با ارزش 3.11 (کلاس شدید) به عنوان مخرب ترین شاخص و شاخص نسبت جذبی سدیم با مقدار 1.1 کم اثرترین شاخص برآورد گردیدند. همچنین ارزش عددی بیابان زایی کل نیز 1.6 (کلاس متوسط) برآورد گردید. نتایج پهنه بندی نقشه بیابان زایی کل نیز نشان داد که 20310.45 هکتار (56.81 درصد) از منطقه در کلاس متوسط خطر بیابان زایی و 43.18 درصد از منطقه (15436.78 هکتار) در کلاس خطر بیابان زایی کم و ناچیز قرار دارد.

Feasibility Study of Zoning Desertification Intensity Using IMDPA Model (Case Study: Shekarouye region, Fars Province)

Over exploitation of natural resources during recent years has led to the intensifying of desertification phenomenon and hence serious determination is required to deal with it. This study aims to identify the adverse factors in desertification intensifications in Shekarouye using IMDPA model in order to undertake preventive and managerial measures. To this end, four criteria of soil, vegetation, climate and water were selected each having further sub indicators. Weighted average of each criterion rsquo;s subindicators and the four criteria, respectively led to the composite value of each criteria and total desertification intensity. Total desertification value was classified into four classes of negligible to low, moderate, severe and very severe and the related maps were prepared. Results showed that vegetation criterion with the value of 2.66 (very severe) and water criterion with 1.9 (moderate), respectively were the most effective and negligible criteria in intensifying desertification. Water electric conductivity with 3.11 (severe) and water sodium absorption ratio with 1.1 respectively had the highest and lowest impact on desertification. Total desertification measured 1.6 (moderate). Of the total desertification area 20310.45 ha (56.81%) and 15436.78 (43.18%) respectively fell into the moderate and negligible to low classes.