ارزیابی آسیب پذیری سفره آب زیرزمینی دشت لور استان خوزستان نسبت به آلودگی با استفاده از مدل gods در محیط gis

ارزیابی آسیب پذیری آب های زیرزمینی به آلودگی روشی قدرتمند و کم هزینه در شناسایی نواحی مستعد به آلودگی است. در این پژوهش با توجه به ویژگی های هیدرولوژی و هیدروژئولوژیکی دشت لور که در جنوب غربی ایران و شمال غربی استان خوزستان قرار دارد، آسیب پذیری آبخوان در برابر عوامل آلاینده پهنه بندی شده است. بدین منظور از مدل gods و سیستم اطلاعات جغرافیایی برای پردازش و تجزیه و تحلیل کیفی آبخوان استفاده شده است. در این مدل از مشخصه های موثر در ارزیابی آسیب پذیری سفره آب زیرزمینی شامل نوع آبخوان، خصوصیات منطقه غیراشباع، عمق آب زیرزمینی، نوع خاک استفاده شد که به صورت چهار لایه در نرم افزار arcgis 10 تهیه گردید. سپس با وزن دهی و رتبه بندی و تلفیق چهار لایه فوق با استفاده از توابع نرم افزار، نقشه نهایی آسیب پذیری آبخوان نسبت به آلودگی، با تقسیم بندی به چهار محدوده آسیب پذیری کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تهیه و شاخص gods برای کل منطقه بین 0.2 تا 0.87 برآورد گردید. جهت صحت سنجی نقشه نهایی آسیب پذیری از نقشه پهنه بندی غلظت نیترات استفاده شد و با روی هم گذاری نقشه مربوط به غلظت نیترات بر روی نقشه نهایی مدل gods این نتیجه حاصل شد که کلیه نقاطی که دارای نیترات بالا هستند، در محدوده آسیب پذیری زیاد و خیلی زیاد قرار گرفته اند که این امر می تواند دقت و صحت مدل را مورد تایید قرار دهد. از نظر وسعت نیز می توان عنوان کرد که بخش عظیمی از منطقه در محدوده آسیب پذیری خیلی زیاد قرار می گیرد. با توجه به حجم زیاد منابع آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه و استفاده از آب به منظور شرب و کشاورزی، حفاظت از این مناطق به منظور جلوگیری از آلودگی و مدیریت بهینه منابع آب ضروری است.

Assessing groundwater vulnerability to contamination in Loor basin using GODS model in GIS environment

Groundwater is vulnerable to contamination by anthropological activities. The nitrate pollution of groundwater caused by agricultural activity and a substantial increase in fertilizer utilization are also becoming an increasing problem. Groundwater vulnerability mapping is an important key to improving planning and decisionmaking processes in order to prevent groundwater contamination Recognizing and zoning the vulnerable parts of the aquifer is an appropriate management tool for preventing groundwater pollution. In this study, Loor basin in Andimeshk located in the north west of Khuzestan province was selected as the study area. The main objective of this study is to assess the vulnerability of Loor basin aquifer to pollution using GODS model. The GODS model uses four parameters (groundwater confinement, overlying strata, depth of groundwater, and soil media) to evaluate aquifer vulnerability. At first, the layers of four parameters were prepared in GIS environment using ArcGIS 10. In the end, the vulnerability map of the region was produced with overlaying hydrogeological data. Verification of vulnerability assessments can be done in many different ways. The most common approach, particularly for verification of assessments done with overlay and index methods, is to compare the vulnerability map with the actual occurrence of some common pollutant in groundwater. Typical pollutants used are nitrate and pesticides. For validation GODS model in this study, nitrate concentration was selected as the primary contamination parameter. Forty six wells were selected for sampling and analysis. The accuracy of model was evaluated using observations values of nitrate and estimated vulnerability to pollution in the measured wells.