تاثیر بیوژئومورفولوژیکی دامنه های سنگریز بر پوشش گیاهی (مطالعه موردی: دامنه شمالی ارتفاعات جغتای سبزوار)

گیاهان در مقابل فرآیندهای ژئومورفیک دامنه ای از قبیل جریان واریزه ها، سقوط سنگ ها و شستشوی روانابی واکنش نشان می دهند. معمولاً گیاهان حجیم دامنه ها الگوی محلی جابجایی مواد دامنه ای و رسوب گذاری خرده سنگ ها را تغییر می دهند و حتی ممکن است مانع حرکت سریع سنگریزه ها شوند. ظهور ریشه و خمش ساقه درختان نشانه ای از حرکت مواد دامنه ای و میزان آن دارد. هدف از این پژوهش شناسایی روابط حاکم بین یک نمونه از دامنه های ناپایدار با پوشش گیاهی استقرار یافته بر سطح آن در یک قلمرو مورفوژنتیک نیمه خشک است. از دامنه ای به وسعت 7140 مترمربع 10 نمونه رسوب با متوسط وزن 45 کیلوگرم از مواد ریزش یافته در نقاط ارتفاعی مختلف برداشت شد. در این 10 نمونه مشخص شد که به طور میانگین 33% از پاره سنگ و 30% سنگریزه درشت و 17% سنگریزه متوسط و 20% از شن و ماسه و ریزتر از آن تشکیل شده است. الگوهای ریشه برای 20 قطعه گیاهی که عمدتاً سماق هستند، مطالعه شده است. فرآیندهای دامنه ای، واریزه ها را به ریشه گیاه تحمیل می کند. سنگریزه ها به صورت پیش رونده، ریشه و قسمتی از ساقه ها را دفن می کنند که باعث تکثیر بوته می شود. بعضی ممکن است پاجوش های جدید زایشی را از میان سنگریزه های انباشته شده فراهم کند. فرآیندهای دامنه ای ممکن است گیاه را آسیب بزند. گیاهان حدود 23% از سطح دامنه را پوشانده اند. در ریشه های تمام نمونه ها عدم تقارن دیده می شود. این گونه توزیع ریشه های گیاهان نیز حاصل تحمیل حرکات دامنه ای از نوع تالوس است. 66% سماق در سنگریزه های پاره سنگی و درشت قرار دارد. بعضی درختان به خوبی با حالت رشد ساقه هایشان، حرکت واریزه ها را نشان می دهند؛ بنابراین همان گونه که تالوس بر رشد و انتقال گیاه تاثیر می گذارد درختان نیز به صورت زنده یا خشک مانع حرکت سریع واریزه ها شده اند.